Läxçä (Poläkçä) - Tatarça Süzlek. 3 000 ÇAMASI SÜZ
Komentarze do słownika
1. Czasowniki są podawane w formie infinitiwu (bezokolicznika) warunkowego: strzelać – at-u (at – rdzeń, u – końcówka infinitiwu)
2. Czasowniki polskie są podawane w bezokoliczniku w aspekcie niedokonanym, bo aspekt dokonany ma zazwyczaj ten sam odpowiednik w języku tatarskim
3. Dyftongi “au” i “äü” mają krótkie dźwięki “u” i “ü”. Na końcu słów akcent pada na dźwięki “a” i “ä”.
4. Skróty umowne [...] - wymowa, transkrypcja ( ' ) - znak miękki ( = ) – zobacz słowo (ang.) – słowo ma pochodzenie angielskie (ar.) – słowo ma pochodzenie arabskie (dosł.) - dosłownie (fiz.) - fizyka (fr.) – słowo ma pochodzenie francuskie (gr.) – słowo ma pochodzenie greckie (hisz.) – słowo ma pochodzenie hiszpańskie (łac.) – słowo ma pochodzenie łacińskie (mat.) - matematyka (niem.) – słowo ma pochodzenie niemieckie (pers.) – słowo ma pochodzenie perskie (pot.) – mowa potoczna (przen.) – znaczenie przenośne (ros.) - słowo ma pochodzenie rosyjskie (rozk.) – tryb rozkazujący (ukr.) – słowo ma pochodzenie ukraińskie (wł.) – słowo ma pochodzenie włoskie (wulg.) – wulgaryzm
Alfabet Polski
A Ą B C Ć D E Ę F G H I J K L Ł M N Ń O Ó P R S Ś T U W Y Z Ź Ż
A
a – ä
aby – ğına, genä, öçen [öçön]
akceptować – al–u
albo – yä, ällä, yäki, yäisä
ale – läkın (ar.), ämma (ar.), şulay da
ambasador – ilçe
anegdota – mäzäk
angielski, Anglik, Angielka – iñgliz
ani...ani – da...da, dä...dä, ta...ta, tä...tä
apetyczny – tämle, tatlı
arkusz – bit
armia – ğaskär (ar.)
artykuł – mäqalä (ar.)
autor, autorka – ávtor (łac.)
aż – qadär(ar.), xätle
B
babcia – äbi, däü äni
bać się (o co) – qurq–u (rozk. qurıq); boi się – qurqa
badać – qara–u, bağ–u
bardzo – bik, ğalämät (ar.)
bawić – küñel açtır–u, küñel kütärt–ü, käyef açtır–u, käyef kütärt–ü
bawić się– yuan–u, küñel aç–u, küñel kütär–ü; uyna–u, käyef aç–u, käyef kütär–ü
bez (czego) – –sız, –sez
bezchmurny – ayaz, açıq, bolıtsız [bolotsoz]
beznadziejny – ömetsez [ömötsöz]
bezpłatny – buş, buşqa
bezpośredni – turı
bezużyteczny – kiräksez, kiräkmäs
beż – aqsıl körän
biały – aq
biblioteka – kitapxanä (pers.)
biec – yöger–ü [yögörü], çab–u
biegać – yöger–ü [yögörü], çab–u
bielizna – ker
bierny – yalqau, irençäk, passiv (łac.)
bieżący – baruçı
biurko – yazu östäle
blask – nur (ar.)
bliski – yaqın
błąd – xata (ar.)
błądzić – butal–u, adaş–u, adaşıp (butalıp) yör–ü
błędny – yalğış, xatalı
błękit – kük
błoto – 1. pıçraq, lay, duyın
błoto – 2. saz, sazlıq
błysk – nur (ar.)
bo – çönki
bogactwo – mal (ar.)
bogaty – bay
bohater – batır, bahadir (pers.)
bok – yan
boleć – awır–u, cirlä–ü; awırt–u
bóg – allah(ar.), alla(ar.)
ból – awıru
brać (od kogo, skąd) – al–u
brak (czego) – citmi
brama – qapqa
brat – abıy (starszy), ene (młodszy)
brązowy – kük
broda – saqal
bronić – saqla–u
broń – qoral
brzeg – yar, su buyı; qır, baş, oç, soñ, çık
brzoskwinia – şäftalu, şaptaku, persik
brzoza – qayın
brzuch – eç, büksä(wulg.), qorsaq
brzydki – äşäke
budować – töz–ü; kütär–ü, torğız–u [torğozu]
budynek – bina (ar.), yort, toraq, öy
budzić – uyat–u, kütär–ü, torğız–u [torğozu]
budzić się – uyan–u, tor–u
burza – yäşenle yañğır, dawıl, urağan (fr.)
butelka – şeşä, pıyala şeşä
byczek – ügez, ügez bozau
być – bul–u
bydło – terlek, mal (ar.)
byk – ügez
byłe co – närsä bulsa, ni bulsa
byłe gdzie – qayda bulsa, qaya bulsa
byłe jak – niçek bulsa
byłe jaki – nindi bulsa
byłe kto – kem bulsa
bywać – bul–u
С
całować (się) – üb(eş)–ü
całkiem – bötenläy [bötönläy], tulay
całkowicie – tulıp, tulı, tulay, bötenläp [bötönläp], bötenläy [bötönläy]
całkowity – tulı, tulay, bötenläy [bötönläy]
całość – tulı, böten [bötön]
cały – tulı, böten [bötön]
cebula – suğan
cena – bäyä (ar.), qıymmät (ar.), xaq (ar.)
cenić – bäyä bir–ü, qıymmätlä–ü
cenny – qıymmätle, qıybat(lı)
chałwa – xälwä (ar.)
character – xolıq [xoloq] (ar.), xarákter (gr.)
chcieć – telä–ü
chęć – teläk, niyät (ar.), maqsat (ar.)
chętny – teläwçe
chleb – ipi (pieczywo); igen (zboża), aşlıq (zboża), ikmäk (zboża)
chłodny – salqın, suıq
chłop, chłopiec – malay, yeget, ceget (pot.)
chłopiec – malay, yeget, ceget (pot.)
chmura – bolıt [bolot]
chmurny – küñelsez, käyefsez, qarañğı (przen.), baltası suğa töşkän
(przen.)
chmurzyć się – yöz çıt–u; qaplan–u (niebo)
chodzić – yör–ü
choroba – awıru, çir, çirläü
chorować (na co) – awır–u, çirlä–ü
chory – awıru, çirle
chować (gdzie) – yäşer–ü, qaçır–u
chrapać – ğırla–u
chronić się – saqla–u, qarawılla–u
chryzantema – altınçäçäk (dosł. kwiat złoty), xrizantéma (gr.)
chudoba – terlek, mal (ar.)
chusteczka, chustka – yauliq
chwila – mizgel, minut (łac.), moment (łac.)
chyba – bälki, mömkin (ar.)
chytry – xäyläkär, mäkerle
ciało – tän, cäsäd, cisem (mat., fız.)
ciastko – qamır
ciągle – gel, daimi (ar.), här waqıtta, här qayçan, här çaqta
ciągnąć – tart–u, österä–ü [östöräẅ]
cichy – tın, tınıç, äkren
cielę – tana, tana bozau
ciemność – qarañğılıq
ciemny – qarañğı, qara (przen.)
cienki – neçkä, yuqa
cień – külägä
ciepły – cılı
cieszyć się (z czego, czym) – şatlan–u, söyen–ü [söyönü], quan–u
ciężki – awır
ciocia – apa, tüti
cisnąć – qıs–u
co? – närsä?, ni?, nämä? (pot.), nästä? (pot.)
cokolwiek – närsä bulsa, ni bulsa
coraz – artığraq
coś – närsader, nider; närsä bulsa, ni bulsa
córka – qız, qız–bala
cudzoziemiec – çit il keşese
cukier – şikär, şikär qomı [qomo]
cukierek – konfet
cytryna – limon (gr.)
czajnik – çäynük
czapka – bürek; tübätäy
czarny – qara
czas – waqıt (ar.), zaman (ar.), çor, säğat’ (przen.), minut (przen.), däwer
(ar.)
czasami, czasem – qay waqıtta, waqıtlap, qay çaqta
czasopismo – jurnal (fr.)
czekać (na co) – köt–ü
czekolada – şokolad [şakalat] (z języka azteckiego)
czerwiec – iyün (łac.)
czerwienić – qızar–u
czerwony – qızıl, al
czesać – tara–u
czesać się – taran–u
cześć! – sälam ! [säläm]
częstować – sıyla–u, qunaqla–u
częsty – yış, qalın
częściowo – azlap, äzläp, kisäkläp; qay waqıtta
częściowy – kisäkle
część – kisäk
członek – äğza (ar.), çlen (ros.)
człowiek – keşe, ädäm (ar.), adäm (ar.), baş (przen.), can (pers.), bändä
(pers.), alla qolı
czoło – mañğay
czółno – köymä, qayıq
czterdzieści – qırıq
czternaście – undürt
cztery – dürt
czubek – baş
czuć – siz–ü
czuć się – sizel–ü, xis it–ü
czupryna – çäç, şevelüra
czwartek – atna kiç, pänceşämbe (pers.)
czy – ällä, me, mı
czyj – kemneñ, kemneke
czyjkolwiek – kemneñ bulsa, kemneke bulsa
czyjś – kemneñder, kemnekeder, kemneñ bulsa, kemneke bulsa
czynność – xäl (ar.), eş
czynny – eşli, açıq
czysty – saf (ar.), çista, pak (pers.), kersez, aru, ciynaq
czytać – uq–u (rozk. uqı!); czyta – uqıy
czytelnia – uqu zalı
Ć
ćwiczyć – qüneg–ü
ćwierć – çirek
D
dach – tübä
dać = dawać daleki – yıraq
dancing – biyü
danie – rizıq (ar.)
daremny – yuqqa, faydasız
dawać – bir–ü
dawny – elek, elekke, iske, borıñğı [boroñğo]
dbać – qara–u, bağ–u
debata – bäxäs (ar.), süz köräşterü
decydować się – qararğa kil–ü
decyzja – qarar (ar.)
defilada – parad (fr.)
denerwować – nervığa tiy–ü
denerwować się – borçıl–u [borçolu], dulqınlan–u, nervlan–u, urın tapma–u
depesza – telegrámma (gr.)
deseń – bizäk, zinnät, bizäw
deser – tatlı rizıq, desert (fr.)
deska – taqta
deszcz – yañğır, läysän (deszcz w wiosnę), nisan (pers.) (deszcz w wiosnę)
diament – almaz (gr.)
dla (czego) – öçen [öçön]
dlaczego? – nigä? nişläp? ni öçen [öçön]? ni säbäple?
dlatego – şuña qara, şuña qarap, şuña qarağanda, şunıñ arqılı, şunıñ arqasında
dłoń – qul bite
długi – ozın [ozon]; ozaq
długość – ozınlıq [ozonloq], buylıq; ozaqlıq
dno – töp
do (czego) – qadär (ar.); xätle
do przodu – alğa
do widzenia! – saw bul!, isän bul
doba – täwlek
dobranoc! – xäyerle tön! tınıç yoqı! [yoqo]
dobro – mal (ar.)
dobroduszny – açıq küñelle, yılmağay, yaqtı çıraylı
dobry – yaxşı, äybät (ar.), häybät (ar.), şäp, aru, täqwa (ar.)
dobrze! – yaxşı! xup (pers.)! yarar! Äye!
dochód – fayda (ar.)
doczekać – köt–ü
doglądać – qara–u, bağ–u, artınnan qara–u
dojechać – barıp cit–ü
dojść – barıp cit–ü
dokąd? – qaya?, qayda?, qaya qadär (xätle)?, qayda qadär (xätle)?
dokądkolwiek – qaya bulsa?, qayda bulsa?, qaya qadär (xätle) bulsa?, qayda qadär(xätle) bulsa?
dokładny – tögäl, täğayen(ar.)
dokoła – äylänä
dokonać – eşlä–ü, qıl–u, eşläp beter–ü
doktor – tabip (ar.)
dolegać – awır–u, cirlä–ü
dom – öy, yort, bina (ar.), toraq
dopiero – ğına, genä dopóki – qadär (ar.), xätle
doradzić – kiñäş bir–ü
dorosły – olı, üskän, citkän
dorównać (komu) – tigezlän–ü, tiñlän–ü
dorsz – täräç, täräç balığı
doskonały – yaxşı, äybät (ar.), häybät (ar.), şäp, aru, täqwa (ar.)
dostać – al–u dostateczny – citärlek
dostatek – mal (ar.)
dostawać – al–u
dostrzegać – qara–u, bağ–u
dosyć – citär, citärlek
dość – citär, citärlek
doświadczenie – täcribä (ar.), sınaw
dotąd – şuña qadär (xätle), moña qadär (xätle)
dotychczas – bu (mondağı, şul, şundağı) waqıtqa (çaqqa) qadär (xätle)
dowcip – şayaru, şayartu, mäzäk
dowcipny – zirek
dowiadywać się (czego, o czym od kogo) – bel–ü, belep al–u
dowiedzieć się = dowiadywać się dowód osobisty – pásport (fr.)
dozorca – işeğaldı (uram) seberüçe
dramat – dráma (gr.)
dreszcze – qaltıraw
drewno – agaç drobiazg – waqlıq
drobny – waq, keçkenä
droga – yul
drogeria – parfümériä (fr.)
drogi – qıybat(lı), qıymmät(le) (ar.); qader(le) (ar.)
drób – yort qoşı [qoşo]
drut – cep
drwić (z czego) – köl–ü
drzeć (o co) – yırt–u
drzemać – yoqla–u
drzemiący – qarañğı, qara
drzewo – ağaç
drżeć – qaltıra–u
duch – can (pers.), ruch (ar.)
duma – ğorurlıq, käpräyü, masayu, borın çöyü (kütärü), hawalıqlıq
dumny – ğorur (ar.), maqtanıç
dusza – can (pers.), bäğer (przen.)
duszny – tonçıq [tonçoq]
dużo – küp, baytaq
duży – zur
dwa, dwie – ike;
dwa z polową – ike yarım;
dwie trzecie – öçençe
[öçönçö] ike
dwadzieścia – yegerme, cegerme (pot.)
dwanaście – unike
dworzec – vokzal (ang., niem.)
dwór – işek aldı, işeğaldı
dwudziestka – ike distä
dym – töten [tötön], ıs
dywan, dywanik – keläm
dyżur – dejurlıq (fr.)
dzbanek – qomğan, quvşin
dziadek – babay, däw äti
dzial – bülek
działacz – eşlekle
działalność – eş
dzieci – bala–çağa, balalar
dzieciństwo – balaçaq
dziecko – bala
dziedzina – ölkä
dzieje – tarix (ar.)
dzielnica – bistä, öyäz, rayon (fr.)
dzieło – äsär (ar.)
dziennik – yañalıqlar, köndälek
dziennikarz, dziennikarka – jurnalist (fr.)
dzień – kön
dziesiątka – distä
dziesięć – un
dziewczę – qız
dziewczyna – qız
dziewczynka – qız, qız bala
dziewictwo – qızlıq
dziewięć – tuğız
dziewięćdziesiąt – tuqsan
dziewiętnaście – untuğız
dziękować (komu) – räxmät äyt–ü
dziękuję! – räxmät (ar.)!
dziękujemy! – räxmät (ar.)!
dziki – kiyek (ptak), qırğıy (zwierzę); wäxşi (ar.)
dzisiaj – bügen, bu kön
dzisiejszy – bügenge
dziura – tişek
dziurka – yırıq
dziwić się – xislän–ü, is kit–ü, ğacäplän–ü, şaqqat–u, tañ qal–u
dziwny – ğacäp (ar.), şaqqatqıç, iskitkeç, tañ qalırlıq, soqlanğıç, şaqqatırlıq, is kitärlek, tañ qaldırğıç
dzwonek – şaltırau, yañğırau
dzwonić (do kogo) – şaltırat–u
dźwięk – awaz (pers.)
dźwigać – kütärep bar–u, österä–ü [östöräÿ]
dżdżysty – yañğırlı
dżem – djem (ang.)
E
Egipt – Mísır
egzamin – sınaw, ekzámen (łac.)
egzaminować – ekzámen al–u, ekzámen qabul it–ü
egzemplarz – ekzemplär (łac.)
epoka – çor, zaman (ar.), epóxa (gr.), däwer (ar.)
etiuda – etüd (fr.)
Europa – Yevrópa (gr.), Awrupa (tr.).
F
fala – dulqın
farbować – buyau
fasolka – fasol’(łac.)
fiksować – şaşın–u, aqıldan yaz–u
filiżanka – käsä, fincan (ar., tr.)
flaki – yara eze
fortuna – mal (ar.)
fosa – çoqır [çoqor]
fotel – küşek, kréslo (ros.)
fruktowit – cimeş suwı
frytki – qızdırılğan bäräñge
fryzjer – parikmáxer (niem.)
furia – açu
G
gabinet – kabinet (fr.)
gąbka – munçala
galaretka – jele(fr.)
gałąź – botaq
gardło – tamaq, boğaz
garmażeria –kulinaríyä (łac.)
gasnąć – sünü
gatunek – sıfat (ar.), sort (fr.)
gdy – waqıtta, waqıtqa, çaqta
gdyby – ägär (dä) bulsa
gdzie indziej – ikençe cirdä
gdzie? – qaya? qayda? qay(sı) cirgä? qay(sı) cirdä?
gdziekolwiek – qaya bulsa, qayda bulsa, qay(sı) cirgä bulsa, qay(sı) cirdä bulsa
gdzieniegdzie – qay(sı)ber cirgä, qay(sı)ber cirdä
gdzieś – qayadır, qaydadır, qay(sı) cirgäder, qay(sı) cirdäder, qaya bulsa, qayda bulsa, qay(sı) cirgä bulsa, qay(sı) cirdä bulsa
gęś – qaz (gr.)
gęsty – qalın, quyı
giąć – bög–ü
ginąć – yuğal–u, haläk bul–u
gładki – şuış
głęboki – tirän
głębokość – tiränlek
glina – balçıq, walçıq, lay
głód – açlıq
głodny – aç
głos – tawış
głośny – tawışlı, qatı tawışlı
głowa – baş
głównie – yışraq
główny – baş
głuchy – suqraq, sañğırau
głupi – yülär, tile, santıy, tiptäk, axmaq (ar.), dıvana (pers.)
gmach – bina (ar.), yort, toraq
gniazdo – oya
gniew – açu, açulıq
gniewać się – açu kil–ü, açulan–u
godzina – säğät (arab)
gołąbki – tulma
golić – qır–u
golić się – qırın–u
góra – tau
gorący – qaynar
gorączka – ut kebek, yuğarı temperatura
górnik – kümerçe, şaxtör (niem.)
gorzki – açı, äçe
gość – qunaq
gościnny – qunaqçıl, açıq çıraylı
gospodarz – xuca (ar.), iyä
gospodyni – xuca xatın; xezmätçe xatın
gotować – äzerlä–ü
gotowy – äzer
gra – uyın
grać – uyna–u
granatowy – zäñgär, kükçä
granica – çik, il çige, çik buyı
gratulować (czego, komu) – qotla–u, täbriklä–ü
grób – qaber (ar.)
groch, groszek – borçaq
gród – qala, taşqala
grosz – tiyen
grubość – qalınlıq
gruby – qalın, yuan
grudzień – dekäber (łac.)
grusza – grúşa
gruźlica – tuberkulyoz (łac.)
gruzy – xäräbä (ar.)
gryczana – qaraboday(dosł. przenica czarna)
grypa – gripp (fr.)
grzbiet – sırt, arqa
grzebień – taraq
grzyb – gömbä
gust – täm
guzik – sädäp, sädäf (pot.) (ar.)
gwar – tawış
gwarny – tawışlı
gwiazda – yoldız [yoldoz]
H
handel – säüdä
handlować – säüdä itü, satu
herbata – çäy
hipopotam – su sıyırı (dosł. krowa wodna), gipopotam, begemot
historia – tarix (ar.)
horyzont – kük çite (qırıyı), ofıq [ofoq] (ar.), horizont
hotel – qunaqxanä, traqtir, otel (fr.)
humor – şayartu, yúmor (łac., ang.)
I
i – belän, da, dä, häm (pers.), wä (ar.)
ich – alarnıñ, alarnıqı
igła – enä
ile? – niçä?
ilość – san
ilustracja – räsem (ar.)
imiennik – adaş
imię – isem (ar.), at (–dı)
inaczej – ikençesä, ikençe yaqta
India – Hindstan
indyk – kürkä
informować – äyt–ü, xäbär it–ü
informować się – beleş–ü, belen–ü
inny – başqa, ikençe
intelekt – aqıl, intellekt (łac.), añ
interesować – qızıqtır–u
interesować się – qızığ–u, qızıqsın–u
interesujący – qızıq
interwal – ara, interwal (łac.)
ironiczny – iróniyäle (gr.)
istnieć – bul–u
iść – bar–u
izolować – ayır–u
J
ja – min
jabłko – alma
jabłoń – almağaç, alma ağaçı
jadalnia – aşxanä (pers.)
jadłospis – menü (fr.)
jajecznica – qızdırğan (quırğan) yomırqa [yomorqa]
jajko – yomırqa, kükäy (pot.)
jak? – niçek?
jakby – niçek bulsa
jaki? – nindi?, qaysı?
jakikolwiek – nindi bulsa, qaysı bulsa
jakiś – nindider, qaysıdır, nindi bulsa, qaysı bulsa
jakkolwiek – niçek bulsa (da)
jako – bulıp, sıman
jakoś – niçekter, niçek bulsa
jakże – niçek inde
jarski – vegetaryán (łac.)
jarzynki – garnir (fr.)
jarzyny – yäşelçä
jasnoczerwony – al
jasnowidz – aldan kürüçe
jasny – yaqtı, açıq, ap–açıq
jazda – yörü, baru
jądro – töş
jechać – (utırıp) bar–u
jeden, jedna, jedno – ber
jedenaście – unber [umber]
jedna druga – ikençe ber
jedna trzecia – öçençe [öçönçö] ber
jednak (że) – annarı, qaramastan
jednakowy – oxşağan, oşağan
jednoczesny – berwaqıtlı, çaqlı
jedwab – yefäk
jedynie – ğına, genä
jedyny – ber genä
jedzenie – aş, aşau, tamaq yalğau
jego, jej – anıñ, anıqı
jeniec – äsir (ar.)
jesień – köz
jest – bar
jeszcze – tağın
jeść – aşa–u, tamaq yalğa–u
jeśli – ägär (pers.)
jeśliby – ägär bulsa
jezdnia – yul öste[östö], uram
jezioro – kül
jeździć – (utırıp) yör–ü
jeżeli = jeśli
jeżeliby = jeśliby
język – tel
jutro – irtägä
już – inde
K
kaczka – ürdäk kalosz – ğaloş
kałuża – su küle
kamienica, kamieniczka – taş yort (öy, bina (ar.))
kamień – taş
kamizelka – qamzol (fr.)
kąpać – qoyındır–u [qoyondoru], yu–u (w wannie), yuındır–u (w wannie)
kąpać się – qoyın–u [qoyonu], yuın–u (w wannie)
kapelusz – şläpä, eşläpä
kapryśny – söyek [söyök], kapriz(lı), yaqlı, irekle
kapusta – käbestä
kasza – botqa
kaszel – yütäl
kaszleć – yütällä–ü
kawa – kófe, kähwä (ar.)
kawałek – kisek, sıñar
kawiarnia – kafe (ar.→ fr. → rus.)
kawior – uıldıq, ikra (rus.)
kazać – quş–u, mäcbür it–ü
każdy – här, härber(se), härkem, här keşe
kelner, kelnerka – ofitsiant (łac.)
kiedy indziej – ikençe (bütän) waqıtta
kiedy? – qayçan? qay(sı) waqıtta(çaqta)?
kiedykolwiek – qayçan bulsa, qay(sı) waqıtta(çaqta) bulsa
kiedyś – qayçandır, qayçan bulsa
kieliszek – rümka (rus.),
kierować się – qullan–u
kierowca – yörtüçe
kierownik – baş, başlıq
kierunek – yünäleş
kieszeń – kesä
kilka –berniçä, fälän
kilkadziesiąt – berniçä distä, fälän distä
kilkaset – berniçä yöz, fälän yöz
kiwać – iy–ü
kiwnąć = kiwać
kłamać – aldala–u
klamka – qaläm (ar.)
klasa – klass (łac.), däresxanä (pers.)
kłaść (na czym, na co) – quy–u
kłaść się (na czym, na co) – yat–u
kłębek – yomğak
klęska – bälä (ar.)
klucz – açqıç
kluski – lapşa
kobieta – xatın–qız, xatın
koc – yurğan
kochać – yarat–u, söy–ü, ğaşıyq bul–u
kochana, kochany – irkä, yaratqan, söygän, can (pers.), bäğer (przen.), ğîşıq (ar.), yar (pers.)
kochanek – irkä
kochanie – irkäm, yaratqanım, söygänem, canım (pers.), bäğrem (przen.), ğîşqım (ar.), ğîşığım (ar.), yarım (pers.)
kochanka – söyärkä, irkä
kolacja – kiçke aş
kołdra – yurğan
kolega, koleżanka – iptäş, dus, yar (pers.)
kolejarz – timer yulçı
kolejka – çirat
kolejno – çirattan
kolejny – kiläse, çirattağı
kołnierz – yaqa
kolo (czego) – yanında
kolor – tös
kolumna – kolónna (łac.)
kołysać – çayqa–u
komiczny – kölkele [kölkölö], qızıq
komin – köpşä, torba
komplement – kompliment (fr.), maqtau
koń – at
końcówka – oç, qır, baş, soñ, çik
końcowy – soñğı [soñğo], çikle, azaqlı
kończyć – beter–ü, tämam it–ü
kondygnacja – qat
koniec – tämam (ar.), azaq, axır (ar.), oç, soñ, çık, baş
koniecznie – älbättä (ar.), şiksez
kopalnia – şáxta (niem.)
koperta – konvert (ang.)
korale – büse
korytarz – koridor (hisz.)
korzyść – fayda (ar.)
korzystać – faydalan–u, qullan–u
korzystny – faydalı
kość – söyäk
kosztować – tor–u
koszula – külmäk
koszyk – korzína (rus.)
kot – maçe, pesi
kpić (z kogo) – räncet–u, kimset–ü, qıyırsıt–u
krajobraz – peyzaj (fr.)
krata – timer çeltär, räşätkä
krawat – gálstuk (niem.→ rus.)
krawcowa, krawiec – tegüçe
kredens – bufet (fr.)
krew – qan
krok – adım
kropka – noqta (ar.), törtke
krótki – qısqa
krzesło – urındıq
krzew – quaq
krzyk – qıçqıru, tawış
krzywy – käkre, qıyıq
krzyż – krest (gr.)
książka – kitap (ar.)
księgarnia – kitap kibete
księżyc – ay
kształt – fórma (łac.), óbraz (rus.), shäkel (ar.)
kto inny – bütän (keşe), başqa (keşe)
kto? – kem?
ktokolwiek – kem bulsa
którędy – niçek, ni itep, niçek itep
który? – qaysı?
którykolwiek – qaysı bulsa
któryś – qaysıdır, qaysı bulsa
ktoś – kemder, kem bulsa
kula – şar
kupić = kupować
kupować – satıp al–u, al–u
kura – tawıq
kurczak – çebi
kurtyna – pärdä
kwadrans – çirek säğät
kwiaciarnia – çäçäk kibete
kwiat – çäçäk, çäçkä
kwiecień – aprel (łac.)
kwitnąć – çäçäk at–u
L
lać – ağız–u
lać się– ağ–u
lalka – qurçaq
las – urman
latać – oç–u
lato – cäy
lądować – cirgä töş–ü, oçıp [oçop] töş–ü, utır–u
lecieć – oç–u; yöger–ü [yögörü]; ağ–u
lecz – läkin (ar.), ämma (ar.), şulay da
leczyć – däwala–u
leczyć się – däwalan–u
ledwie – az, äz, ğına, genä
ledwo – köç xäl (dä,gä)
lekarstwo – daru (pers.), däwa (ar.)
lekarz – tabip (ar.)
lekcja – däres (ar.), sabaq (ar.)
lekki – ciñel
lewy – sul
leżak – yataq
leżeć – yat–u
liczba – san
liczyć – sana–u, isäplä–ü, xisapla–u
linia – sızıq
lipiec – iyül (łac.)
lis, lisica – tölke [tölkö]
list – xat (ar.)
listopad – noyäber (łac.)
liść – yafraq
litera – xäref (ar.)
literacki – ädäbi (ar.)
literat – yazuçı
literatura – ädäbiyät (ar.)
lodówka – suıtqıç
lornetka – binokl’(łac., fr.)
lot – oçu, oçış [oçoş]
lotnisko – aerodrom (gr.), aeroport (gr.), hawa alanı, hawa limanı
lód – boz
lub – yä, ällä, yäki, yäisä
lubić – oxşat–u, oşat–u, oxşa–u, oşa–u
lud m, P ~ u – 1. xalıq; 2. qabilä; 3. xalık (törkeme), yalpı, (ber) törkem;
lustro – közge [közgö]
luty – fevral (łac.)
luźny – irek, irekle, azat (ar.), azatlı
Ł
ładny – güzäl, çibär, matur, näfis (ar.), sılu
łamać – wat–u, cimer–ü
łapa, łapka – ayaq
łapka mała – täpi
łaskawy – açıq çıraylı, açıq küñelle
łatwy – ciñel; ğadi (ar.)
ławka – eskämiyä, skämiyä, utırğıç
łazienka – vanna (łac.), vanna bülmäse
łączyć – totaştır–u, quş–u
łeb – baş
łokieć – tersäk
łoże – yataq, urın
łódka – köymä, qayıq
łódź – köymä, qayıq
łóżko – urın, yataq, qarawat
łydka – baltır, çälter
łysy – peläşä, taz
łyżka, łyżeczka – talaq
łyżwy – timer ayaq
łza – yäş
M
mądry – aqıllı
majątek – mal (ar.), baylıq
mąka – on
makówka – baş, ös
malarstwo – sänğät (ar.)
mało – az, äz
malować – buya–u, buyauğa man–u; räsem töşer–ü [töşörü], kartına yaz–u
mały – keçe, keçkenä, bäläkäy
małżonek, małżonka – iptäş, tormış [tormoş] iptäşe, cämäğät (ar.)
mama – äni, änkäy, ana
mamcia, mamunia, mamusia – änkäy
martwić się (o co) – borçılan–u [borçolanu], käyef kit–ü
martwy – ülek, ülgän
marzec – mart (łac.)
masło – may
matka – äni, änkäy, ana
mąż – ir, iptäş, tormış [tormoş] iptäşe
mebel –mebel cihazı
męka – cäza (ar.)
mężczyzna – ir, adäm (ar.), ir keşe, ir at keşe; ir zat; adäm; adäm zatı
mgła – toman
mianować – quy–u
miasto – şähär (ar.), qala
mieć – tot–u, bul–u, bar bul–u
miednica – tas, taz
między (czym, co) – ara, arağa, arada
miejsce – urın
miękki – yomşaq
mierzyć – ülçä–ü
mieścić – sıy–u
miesiąc – ay
mięso – it
mieszczanin – şähär keşese
mieszkać – yäşä–ü
mieszkanie – yäşäü urını, kvartira (łac.)
mięta – bötnek [bötnök]
mijać – (yanınnan) uzıp kit–ü (üt–ü, bar–u, yör–ü), üt–ü, çığ–u
milion – (ber) million (fr.)
miłość – mäxäbbät (ar.), yaratu, söyü, ğıyşıq (ar.)
miłośnik – häwäskär (ar.), yaratuçı, teläwçe
miły – yağımlı, mölayım (ar.)
mimo (czego, co) – qaramastan
mina – yöz, bit
minąć = mijać
minuta – minut (łac.), daqikä
miód – bal
miska – tabaq, tas, taz
mleko – söt
młody – yäş
młodzież – yäşlär, yäş keşelär
móc – buldıra al–u, eşli al–u
mocny – nıq, köçle [köçlö]
mój, moja, moje – minem, mineke
moknąć – çılan–u, yüeşlän–ü
mokry – yüeş, yüeşlängän, çılanğan
morela – abrikos, örek [örök]
morze – diñgez
most – küper
mowa – söyläşü
mówić – äyt–ü, söylä–ü
może – bälki, bulsa, mömkin (ar.)
możliwe – bälki, bulsa, mömkin (ar.)
można – yarıy, mömkin (ar.)
mróz – suıq, salqın
mścić się – üç al–u
mucha – çeben
mur – stena
musieć – tiyeş bul–u
musztarda – gärçiç, xardal
my – bez
myć – yu–u, qoyındır–u [qoyondoru]
myć się– yuın–u, qoyın–u [qoyonu]
mydło – sabın (ar.)
mylić się – yalğış–u
myśleć – uyla–u
myślistwo – au, aulıq
mysz – tıçqan
N
na (czym, co) – östenä [östönä], östendä [östöndä]
na górę – öskä
na lewo – sulğa, sul yaqqa
na ogół – ğomumän (ar.), tulayım alğanda
na pamięć – yatqa
na pewno – bolaydır, şulaydır, alaydır, tegeläyder; älbättä (ar.), şiksez
na prawo – uñga, uñ yaqqa
na przemiany – almaş, almaşıp, almaştırıp
na przykład – misalğa, misal öçen [öçön]
na wprost – qarşı
na wznak – arqağa
nabijać się (z kogo) – köl–ü
naciskać – bas–u
nacisnąć = naciskać
naczynie – sawıt, sawıt–saba
nad (czym) – östendä [östöndä]
nadać = nadawać
nadawać (do kogo) – cibär–ü
nadawca – cibärüçe
nadejście – kilü, kürenü
nadjechać = nadjeżdżać
nadjeżdżać – yaqın kil–ü
nadzieja – ömet [ömöt] (ar.)
nagranie – yazu
nagroda – büläk
naiwny – berqatlı, xäyläsez, ğadi (ar.)
najazd – yau
najeść się – tuyıp (tuyğançı) aşa–u
najmłodszy – töpçek (brat, siostra)
najpierw – başta, baştan
nakleić = naklejać
naklejać (na czym) – yabıştır–u, yäbeşter–ü
nakręcać – yaz–u
nakręcić = nakręcać
nakrycie – pribor, caylanma
nakryć = nakrywać
nakrywać – cäy–ü
nalać – sal–u
nalepić – yabıştır–u, yäbeşter–ü
naleśnik – qoymaq
należeć (do kogo) – kil–ü, qara–u
należy się – çığa
naliczyć – sana–u, sanı cit–ü
namalować = malować
namiot – çatır
namówić – ügetlä–ü
namysł – uyla–u
namyślać – uyla–u, uy al–u
namyślić = namyślać
napełniać – tutır–u
napełnić = napełniać
napić się – tuyıp (tuyğançı) eç–ü
napis – yazu
napisać (do kogo) = pisać
naprawdę – dörestän [döröstän], çınnan
naprawiać – tözät–ü
naprawić = naprawiać
naprzeciw, naprzeciwko – qarşı
naprzód – alğa, aldan, baştan
narciarz – çañğıçı
nareszcie – inde
narobić – eşlä–ü, it–ü, qıl–u
naród – xalıq, keşelär
narty – çañğı
narzeczona – käläş
narzeczony – kiyäü
narzekać – zararlan–u
narzędzie – tup
nastawiać – quy–u
nastawić = nastawiać
nastąpić – bul–u
następnie – anıñ artınnan, anıñ artında, annan soñ
następny – kiläse, (arttan) kilüçe
nasz, nasza, nasze – bezneñ, bezneke
naśladować (co) – qılan–u, oxşat–u, oşat–u
natomiast – ikençe yaqtan, inde
natychmiast – xäzer ük
nauczyciel(ka) – uqıtuçı, möğallim(ä) (ar.), xälfä (ar.)
nauczyć (czego) – uqıt–u, öyrät–ü
nauczyć się (czego) – öyrän–ü, uq–u (rozk. uqı!);
nauczy się – uqır
nauka – fän (ar.), ğılem (ar.)
nawala – yau
nawet – xätta (da, dä, ta, tä), °ga tikle
nawiązać = nawiązywać
nawiązywać (do czego) – däwam it–ü
nazwa – isem (ar.)
nazwać, nazywać – ata–u, endäş–ü, süz quşu
nazwisko – familiyä (łac.), ailä iseme, näsel ataması
negować – baş tart–u
nerka – böyer [böyör]
nieurodzaj – açlıq
nic – ber dä, bernärsä dä, berni dä, hiçnärsä, hiçni
niczyj – ber kemneñ (kemneke) dä (tügel)
nić – cep, qıl (nić metalowa)
nie – yuq, tügel
nie ma – yuq
nie sposób – bulmas, bulır tügel, bulmaslıq, bulırlıq tügel
niebieski – zäñgär, kükçä
niebo – kük, kük yöze [yözö]
niecały – tulmağan, tulı tügel, tulay tügel
niech – bulsın, bulsınnar
niechcący – yüri tügel
niecierpliwić się – borçıl–u [borçolu]
nieco – azraq, äzräk
nieczynny – eşlämi, yabıq
niedaleki – yaqın, yıraq tügel
niedługi – ozın [ozon] tügel, qısqa
niedobry – yaxşı (äybät, häybät, şäp) tügel, yaman, naçar (ar.)
niedziela – atna kön, yäkşämbe (pers.)
niedźwiedź – ayu
niegdyś – qayçandır
niekiedy – qay(sı) waqıtta (çaqta)
niektóre – qayber(e), qayberse, qaysıberse
niemowlę – bäbi, bäbäy, sabıy (chłopıec)
niemożliwy – bulmaslıq, bulırlıq tügel
nienawidzić – kürä alma–u
nieosobowy – şäxsisez, şäxsi bulmağan
niepodległość – bäysezlek, möstäqıyllek (ar.)
niepogoda – bozılğan [bozolğan] hawa torışı [toroşo]
niepokoić się (o co) – borçın–u [borçonu]
nieporozumienie – ber beren añlama–u
nieporządek – tärtipsezlek
niepotrzebnie – kiräkmäs, kiräksez, fatdasız, kiräkmägan
niepotrzebny – kiräkmäs, kiräksez, fatdasız, kiräkmägan, zarursız
nieprawda – döres [dörös] tügel (bulmağan), yalğan, naxaq (pers.),
nieprawidłowy – döres [dörös] tügel (bulmağan)
nieprzeciętny – ğadi tügel (bulmağan)
nieprzemakalny – su ütmäslek
nieprzytomny – añın yuğaltqan
nierozłączny – ayırılmağan
nierówny – tigez tügel (bulmağan), tiñ bulmağan
niespodzianka – sürpriz (fr.)
niespodziewany – kötmägän, kötelmägän [kötölmägän]
niestety – qızğanıçqa qarşı
nieszczęśnik – bäxetsez
nieść – ilt–ü, kütarep bar–u
nieufny – ışanmas, ışanmıy torğan
nieuważny – iğtibarsız
niewątpliwy – şiksez
niewidomy – suqır
niewiele – az, äz, ber–ike, ike–öç, berniçä, fälän
niewykształcony – qarañğı (przen.), uqımagan
niezadowolony (z czego) – qanäğätsez, qanäğat’ bulmağan
niezależnie (od czego) – qaramastan
niezależność – bäysezlek, möstäqıllek (ar.)
niezgorzej – baytaq
nieznacznie – az ğına, äz genä
nieznajomy – çit, tanış tügel
nieznany – bilgesez
niezwykły – künekmägän
nigdy – ber qayçan da, ber waqıtta (qayçanda, çaqta) da, hiçqayçan
nigdzie – ber cirgä dä, ber cirdä dä
nikt – ber kem dä, beräü dä
niski – tübän, qalın (głos)
niszczyć – yuqqa çığaru
nitka = nić
niż – qarağanda
noc – tön, tön urtası
noga – ayaq
noga mała – täpi
normalny – ğadi (ar.), normal (łac.)
nos – borın [boron]
nosić – kütärep yör–ü
nowina – yañalıq
nowoczesny – xäzerge (zamanlı), iñ yaña
nowość – yañalıq
nowy – yaña
nóż – pıçaq
nuda – küñelsezlek, käyefsezlek
nudzić się – sağın–u
nurkować – çum–u
O
o (czym) – turında, belän, xaqında
oba – ikese dä, parlap
obawiać się (o co) – qurq–u (rozk. qurıq!);
obawia się – qurqa
obcas – ükçä
obchodzić – ütkär–ü, qızıqsındır–u
obcy – çit, çit ilneñ, çit ilneke
obecnie – xäzer (ar.), bügen
obecny – monda toruçı (buluçı), monda torğan (bulğan)
obejrzeć = oglądać
obfity – qalın
obiad – töş, töş aşı
obiecać = obiecywać
obiecywać – wäğdä it–ü (bir–ü)
objąć – qoçaqla–u
obliczać – sana–u, isäplä–ü, xisapla–u
oboje – ikese dä, parlap
obojętny – iğtibarsız
obok – yanda, qırda
obradować – kiñäşläş–ü
obrady – kiñäşü
obraz – räsem (ar.), kartina, obraz
obrazić – kimset–ü, räncet–ü
obrona – yaqlau, saqlau
obronny – saqlau
obrócić – kire äyländer–ü
obrus – cäymä
obserwować – küzät–ü, qara–u, bağ–u
obsługiwać – qara–u, xezmät it–ü
obsłużyć = obsługiwać
obudzić – uyat–u, kütär–ü, torğız–u [torğozu]
obudzić się – uyan–u, tor–u
obuwie – ayaq kiyeme
oby – hiç bulsa da
obyczaj – yola, ğadät (ar.), ğoref–ğadät; xolıq [xoloq] (ar.)
obywatel – yäşäüçe, keşe
ocalały – saqlanıp qalğan
ocena – bäyä birü
oceniać – bäyä bir–ü
ocenić = oceniać
ochraniać – saqla–u, qarawılla–u
ociemniały – suqır
oczekiwać – köt–ü
oczywiście – älbättä (ar.), şiksez
od dzisiaj, od dziś – bügennän başlap (alıp, soñ)
od jutra – irtängedän
od kiedy? – qayçannan başlap (alıp, soñ)?
od niedawna – yaña ğına, küptän tügeldän
od nowa – yañadan, yañabaştan, qabatlap, yänä
od razu – xäzer ük, bu uq (şul uq, ul uq, tege ük) waqıtta (çaqta)
od wczoraj – kiçädän başlap (alıp, soñ)
od(e) (czego) – –dan, –nan, –tan, –dän, –nän, –tän
odbierać – al–u
odbiornik – radio (lat.), radioalğıç
odbudowa – tözätü
ochodzić – kit–ü
odczuwać – siz–ü, xis it–ü
odczytywać – uqıp çığ–u, uq–u (rozk. uqı!);
odczytywa – uqıy
oddać – bir–ü, kire bir–ü; tapşır–u
od dawna – elektän (ük), ällä qayçan
oddech – sulış
oddychać – sula–u
odebrać (skąd) – al–u, qabul it–ü
odejmować – al–u
odejść – kit–ü
odejść = odchodzić
oderwać – yırt–u, yırtıp al–u
oderwać się– yırtıl–u, yırtıp alın–u
odezwać się = odzywać się
odgadnąć – töşen–ü [töşönü], tab–u
odjazd – kitü
odjechać – kit–ü
odkładać – artqa küçer–ü
odkrycie – açılış
odkryty – açıq
odkurzacz – tuzan cıyıtqıç
odlatywać – (oçıp [oçop]) kit–ü
odlecieć = odlatywać
odległość – ara
odlot – (oçıp [oçop]) kitü
odłożyć = odkładać
odmówić – kire uyla–u
odnieść – ilt–ü
odnosić się – qara–u, bağ–u
odnowić – yañart–u
odpłynąć – (yözep [yözöp]) kit–ü
odpocząć = odpoczywać
odpoczywać – yal it–ü
odpowiadać – cawap bir–ü
odpowiedzieć = odpowiadać
odpowiedź – cawap (ar.)
odprowadzić – ozat–u
odrobinę – az ğına, äz genä
odrodzenie – yañadan (yañabaştan) tu–u
odróżniać – ayır–u
odrzutowy – reaktıv (łac.)
odstęp – ara
odsunąć – küçert–ü
odsunąć się– küç–ü
odświętny – bäyrämle, tantanalı, küñelle, käyefle
odtworzyć – tözät–ü, yañadan (yañabaştan) töz–ü
odwaga – batırlıq, qıyulıq
odwiedzać – qara–u, bul–u
odwiedzić = odwiedzać
odwieźć – ilt–ü, iltep quy–u
odwinąć – aç–u, cäy–ü, cäyep cibär–ü, cäyep sal–u
odwracać się – kire qara–u
odwrócić się = odwracać się
odzywać się – cawap bir–ü, söyläş–ü, endäş–ü, süz quşu
ofiara – qorban (ar.)
ogień – ut
oglądać – qara–u, bağ–u
ogłosić = ogłaszać
ogłaszać – belder–ü
ogolić (się) = golić (się)
ogólny – ğomümi (ar.), tulay
ogółem – ğomümän (ar.), tulayım alğanda
ogórek – qıyar
ogromnie – bik, ğalämät (ar.)
ogromny – bik zur, bik olı, alağayım
ogród – baqça
ogrzewanie – cılıtu
ojciec – äti, ätkäy, ata
ojczysty – tuğan, yaqın
ojczyzna – tuğan il, watan (ar.)
okazać = okazywać
okazja – oçraq
okazywać – kürsät–ü
oklaskiwać (kogo) – qul çab–u
okno – täräzä, tärzä (pot.)
oko – küz, bäbäk (wulg.)
okolica – qır
około – qırında
okopcić – ısla–u
okrągły – tügäräk, yomrı [yomro]
okres – zaman (ar.), çor, period (gr.), däwer (ar.)
określić – bilgelä–ü
okropny – äşäke, qurqınıç
okulary – küzlek
olbrzymi – bik zur, bik olı
ołówek – kaläm (ar.), karandaş
omal nie – citärlek
omawiać – fiker alış–u (urtaqlaş–u)
omówić = omawiać
on, ona, ono – ul
one, oni – alar
opady – yawım
opalać się – qızın–u
opalić się = opalać się
opanować (co) – yaula–u, yaulap alu
operować – faydalan–u
opiekować (się) – qara–u, bağ–u, artınnan qara–u
opierać się (na czym, o co) – tayan–u
opisać = opisywać
opisywać – yaz–u
opłakiwać – cıla–u
opowiadać – söylä–ü
opowiadanie – xikäyä (ar.)
opowiedzieć = opowiadać
opowieść – xikäyä (ar.)
oprzeć się = opierać się
opuścić – töşer–ü [töşörü]; taşla–u; qaldır–u
orać – sör–ü
oraz – da, ta, dä, tä
organizować – oyıştır–u [oyoştoru]
orzeczenie – qarar (ar.)
orzeł – börket [börköt]
osiedle – awıl, aul
osiem – sigez
osiemdziesiąt – siksän
osiemnaście – unsigez
osłabiony – xälsez, köçsez [köçsöz]
osoba – keşe, şäxes, adäm (ar.),
osobisty – şäxsi (ar.)
ospa wietrzna – su çäçäge (dosł. kwiat wodny)
ostatecznie – soñına [soñona], soñında [soñonda]
ostatni – soñgı [soñğo], axır (ar.), azaq(lı), çıkle
ostatnio – soñgı [soñğo] waqıtta (çaqta)
ostrosłup – ähram (ar.), piramida, piramit (gr.)
ostrożny – saqlanğan
ośrodek – üzäk
otaczać – çolğa–u, äyländerep al–u
otwierać – aç–u
oto – menä
otoczenie – yaqındağı(lar), yandağı(lar)
otoczyć = otaczać
otrzymać = otrzymywać
otrzymywać – al–u
otwarcie – açılış
otwarty – açıq
otwierać – aç–u
otworzyć = otwierać
otwór – tişek
otyły – tulı, tulay, tulğan
owłosienie – çäç, tök, yon, con (pot.)
owoc – cimeş, frukt (łac.)
owszem – äye, iye (pot.)
ozdoba – bizäk, bizäü
ozdobić = zdobić
ozdobny – näfis (ar.)
oznaczyć – quy–u, bilgelä–ü
ożenić (się) = żenić (się)
ożywienie – xäräkätkä kil–ü, qıymılda–u
P
padać – oçıp [oçop] töş–ü, yığılıp töş–ü; yaw–u (deszcz)
pakować – tör–ü
pakunek – bagaj (fr.)
palący – qızu
palec – barmaq;
bişbarmaq – jedzenıe (dosł. pięć palcy)
palić – tart–u (tyton), yandır–u
palto – pältä
pałac – saray
pamięć – xäter, küñel, zihen, yat, is
pamiętać – xäterlä–ü, (xäterdä, küñeldä, istä, zıhendäh) tot–u
pan – äfände, sez
pan młody – kiyäü
pani – xanım, sez
panna młoda – käläş (narzeczona), kilen (synowa)
panować – xakimlek (östenlek [östönlök]) it–ü
pantofel – tufli
państwo – sez, iptäş(lär), cämäğät (ar.); däwlät
papier – käğäz
papieros – papiros (gr.), sigaret (hisz.)
para – par, ikäw
parasol – zont, şämsiyä
parę – par, berniçä
parowóz – parowoz (ros.)
parówka – sosiska
parszywy – taz, pläşä
pas(ek) – qayış,
pasażer(ka) – passajir (fr.)
pasja – teläk, teläü, estäü, arzu, häwäs (ar.)
pasować – kil–ü, turı kil–ü
paszport – pasport (fr.)
pasztecik – bäleş
patelnia – timer tabaq
patrzyć – qara–u, bağ–u, küz töşer–ü (sal–u)
październik – oktyäber (łac.)
pchać – et–ü
pchnąć = pchać
pełen, pełny – tulı, tulay, betergän, betkän
peron – perron (fr.), platfórma (fr.)
personel – personal (łac.)
pestka – könbağış, orlıq[orloq]
petent – kilüçe
pewien – bilgele, ber, qayber, qaysıber
pewnie – –dır, –der, –tır, –ter
pewność – belü
pewny – bilgele
pędzić – omtıl–u [omtolu], oç–u, yöger–ü [yögörü], çab–ü, aşıg–u
pęknąć – şartla–u
piasek – qom
piątek – tatar atnası, comğa (ar.), bazar kön(e) [kön(ö)]
pić – eç–ü
piec – peşer–ü, peşter–ü, qızdır–u, quır–u
pieczarka – şampinyon (fr.)
pieczeń – quırma, quırdaq
piegi – sipkel
piekący – qızu, esse
pielęgnować – qara–u, bağ–u, artınnan qara–u
pieniądze – aqça
pierożek – warenik (ukr.), pelmän (z mięsem)
pies – et, köçek (szczeniątko)
pieśń – cır
pięć – biş
pięćdziesiąt – ille
piękny – güzäl, matur, çibär, sılu; näfıs (ar.) (literatura), matur (literatura)
piętnaście – unbiş [umbiş]
piętro – qat
pilaw – pılau
pilny – yarağan; iğtibarlı; tiz
piłka – tup
piosenka – cır
pióro – kaläm (ar.)
pisać (do kogo) – yaz–u
pisarz – yazuçı
pisemny – yazu
pismo – yazu (charakter pisma), qul (charakter pisma); jurnal (fr.), gazeta
(wł.)
piśmienność – yazu, yazu–sızu
piśmienny – yazu
piwnica – baz, idän astı, podwal (ros.)
piwo – sıra
plac – maydan
planować – planlaştır–u
plasterek – kisäk, sıñar
platyna – aq altın (dosł. złoto biale)
plaża – plaj (fr.), pläj (fr.)
plecy – arqa
pleść – ür–ü
płaca – tüläü
płacić – tülä–ü
płakać – yıla–u
płaszcz – cäyge pältä, yañgırlık, plaşç
płaski – yassı, yalpaq
płomień – yalqın
płuco – üpkä
płukać – çayqa–u, yu–u
płynąć – yöz–ü; ağ–u
płytki – say, tirän tügel
pływać – yöz–ü
pływalnia – baseyn (fr.), hawuz
po (co) – öçen [öçön]
po (czym) – soñ, soñraq
po co? – nigä? ni öçen [öçön]?
po polsku – poläkçä
po prostu – ğadiçä
po rosyjsku – urısça
pobyt – bulu
pocałować =całować
pochmurny – qarañğı (przen.); bolıtlı [bolotlo], salınqı
pochodzenie – çığış, çığu, tamır, nizek
pochodzić – çığ–u; bul–u
pochód – baru, demonstrátsiyä (łac.)
pochwala – maqtau
pociąg – póyezd (ros.), póyızd (ros.), poyız (pot)
pocisk – yädrä, snaryad (ros.)
początek – baş, oç, başlanu
poczekać = czekać
poczekalnia – kötü zalı (urını)
poczęstować = częstować
poczciwy – yaxşı, äybät (ar.), häybät (ar.), aru, şäp, täqwa (ar.)
pocztówka – açıq xat, otkrıytka (ros.)
poczuć (się) = czuć (się)
poczytać = czytać
pod (czym, co) – astında, yanında, astına, yanına
podać – podawać
podarować – büläk bir–ü, büläk it–ü
podawać – bir–ü; belder–ü; äyt–ü; kürsät–ü
podchodzić – yaqın kil–ü, yaqınlaş–u
podczas – waqıtta (çaqta), waqıtında (çağında)
podejmować – qabul it–ü
podejść = podchodzić
podjąć = podejmować
podkreślać – astına sız–u
podkreślić = podkreślać
podłoga – idän
podmiejski – şähär yanındağı
podnieść – kütär–ü, torğız–u [torğozu], mender–ü
podnieść (się) – tor–u, men–ü, kütärel–ü
podobać się – oxşa–u, oşa–u, oxşat–u, oşat–u
podobno – toyıla [toyola]
podpis – imza (ar.), qul (przen.)
podpisać = podpisywać
podpisać się – qul quy–u, imza quy–u
podpisywać – qul quy–u, ımza quy–u, imzala–u; astına yaz–u
podróż – säyaxat (ar.), säfär (ar.), il gizü; yul
podróżny – säyaxatçe, ilgizär
podróżować – säyaxät it–ü, il giz–ü
podrzeć – yırt–u
podstawić – astına quy–u; bir–ü
poduszka – mendär, başastı
podwyżka – kütärelü, üsü
podziać (gdzie) – quy–u
podziękować = dziękować
podziwiać (kogo, co) – soqlan–u, ğacäplän–ü, is kit–ü, tañ qal–u, şaqqat–u
poemat – manzumä, poema (gr.)
poeta, poetka – poet (gr.), şağıyr’(ar.)
poezja – şiğriyat, poéziyä (gr.)
poezje – şiğırlär
pogłębić – tiränäyt–ü
pognieść – qıs–u
pogoda – hawa torışı [toroşo]
pogodny – ayaz, yaqtı, açıq
pogotowie ratunkowie – aşıq yärdäm
pogratulować = gratulować
poinformować (się) = informować (się)
pojawiać się – küren–ü
pojawić się = pojawiać się
pojechać = jechać
pojedynczy – ber, berlek; ayırım, yalğız
pojutrze – berse kön, berse köndä, berse köngä
pokazać = pokazywać
pokazywać – kürsät–ü
pokochać = kochać
pokolenie – buın
pokój – bülmä, nomer (w hotelu); dönya (ar.), dönca (pot.)
pokrajać – kisep quy–u
pokrywać – yäşer–ü, qaçıru, qapla–u
Polak, Polka – Polâk
pole – qır, basu
polecać – täqdim it–ü; quş–u
polecić = polecać
polecieć = lecieć
poleżeć – yat–u
policzek – yañaq
policzyć = liczyć
polowanie – au
polowe łóżko – jäyelmäle karawat, raskladuşka (ros.)
Polska – Polşa
polszczyzna – poläk tele
polubić = lubić
połamać – wat–u, cimer–ü
połączenie – elemtä
połączyć = łączyć
połowa – yartı, yarım, urta
położyć (się) = kłaść (się)
południe – könyaq, köncaq (pot.), qıybla (ar.)
południe – töş, töş waqıtı (çağı), töş säğate
pomagać – yärdäm it–ü, bulış–u
pomnik – torataş, sın, statuya, figura, häykäl (ar.)
pomoc – yärdäm, bulışlıq
pomost – urın
pomóc – pomagać
pomówić = mó
pomylić się = mylić się
pomyłka – xata, yalğış(lıq)
pomysł – uy, ideyä (ar.), fiker (ar.)
pomyśleć = myśleć
ponad (co) – östendä [östöndä], kübräk
poniedziałek – baş kön, düşämbe (pers.)
ponieważ – arqasında
ponowny – qabatlı, ikençe
ponury – qarañğı (przen.), qara (przen.)
popatrzeć = patrzeć
popełniać – eşlä–ü, it–ü, qıl–u, aşır–u
popełnić = popełniać
popędzić = pędzić
popielaty – açıq sorı
popielniczka – töpçek [töpçök] sawıtı
popiół – köl
popłynąć = płynąć
popływać – yöz–ü, yözep [yözöp] al–u
popołudnie – töştän soñ
poprawa – terel–ü, sawığ–u, yaxşılan–u, arulan–u
poprawny – döres[dörös], çın, turı
poprosić = prosić
poprzedni – aldağı, elekke
poprzednio – elek
poprzedzać – aldan kil–ü
poprzedzić = poprzedzać
popsuć = psuć
pora – waqıt (ar.), çaq, çor, zaman (ar.), däwer (ar.)
porachować – sana–u, isäplä–ü, xisapla–u
porada – kiñäş, aqıl (ar.)
poradzić (się) = radzić (się)
poranek – irtä
poranny – irtänge
porąbać = rąbać
porozmawiać = rozmawiać
porozumieć się (z kim) – añlaş–u; kileş–ü
portfel – aqça yançığı; qalta; bumajnik (ros., pot.)
poruszyć – qıymıldat–u; tiy–ü
poruszyć się – qıymıldan–u
porwać – yırt–u
porwany – qızıqqan, qızıqsınğan
porządek – tärtip (ar.), tärtiplek
posadzić = sadzać
posępny – qarañğı
posiedzenie – utırış
posiedzieć = siedzieć
posłodzić = słodzić
posłuchać = słuchać
posmarować – mayla–u
posolić – tozla–u, toz sal–u
pospacerować = spacerować
pospieszyć się = spieszyć się
posprzątać – cıy–u
postać – personaj (fr.), obraz, figura (łac.); küreneş, qıyäfät, surät (ar.); xäl (ar.), torış
postanowienie – qarar (ar.)
postarać się = starać się
postawić = stawiać
postęp – alğa kileş, täqäddüm, täraqqin (ar.); progress (łac.)
postój – tuqtau, tuqtalış
posyłać – cibär–ü
poszukać = szukać
pościel – urın, yataq
pośmiać się = śmiać się
pośpiech – aşığu, qabalanu
pośpieszny – tiz, qızu (pot.); aşıq, aşıq–poşıq
pośrodku – urtada, urta ber cirdä
potańczyć = tańczyć
potem – annan soñ, annan soñraq
potok – su, taşu, sel (ar.)
potrafić – buldır–u, buldıra al–u
potrwać = trwać
potrzebny – kiräk, zarur (ar.)
potrzebować (czego) – kiräk bul u
poukładać – quy–u, sal–u
poważny – ciddi (ar.), möhim (ar.)
powiedzieć = mówić
powiesić = wieszać
powieść – roman (fr.), xikäyä (ar.)
powietrze – hawa (ar.)
powinien – tiyeş
powinszować – täbriklä–ü, telä–ü
powitać = witać
powodzenie – uñış
powojenny – suğıştan soñ, suğıştan soñğı [soñğo]
powoli – äkren, akrenläp
powód – säbäp (ar.), sıltau
powrotny – kire, ikençe, tiskäre
powrócić – qayt–u
powrót – qaytu powstać = powstawać
powstawać – kilep çığ–u
powszedni – eş köne [könö]
powtarzać – qabatla–u
powtórzyć = powtarzać
poza tym – annan başqa
pozazdrościć = zazdrościć
pozbawić – qaldır–u
pozbawić się – yaz–u, yuğalt–u
pozdrawiać (kogo) – sälam äyt–ü
pozdrowić = pozdrawiać
pozdrowienia – säläm (ar.)
poznać = poznawać
poznać się – tanışu
poznawać – bel–ü; tanış–u; tan–u (rozk. tanı!);
poznawa – tanıy
pozostać – qal–u, tuqta–u, tuqtal–u; saqlan–u, saqlanıp qal–u
pozostawać – qal–u, tuqta–u, tuqtal–u
pozostawać z tylu – artta qal–u
pozostały – qalğan
pozwalać (na co) – röxsät it–ü, röxsät bir–ü
pozwolić = pozwalać
pożartować – şayart–u
pożegnać się = żegnać się
pożegnanie – saubullaşu
pożyczyć (komu i od kogo) – burıçqa (äcätkä, kötärgä) al–u, burıçqa (äcätkä, kötärgä) bir-ü
pożyteczny – faydalı
pożytek – kerem, barış, fayda (ar.)
pójść = iść
pół – yartı;
pół litra – yartı litr, yartı
półeczka, półka – kiştä
północ – tönyaq, töncaq (pot.), qotıp (ar.); tön urtası, yartı tön
półtora, półtorej – ber yarım
późny – soñ(ğı) [soñ(ğo)], çikle
praca – eş; xezmät (pers.), ğamäl (ar.)
pracować – eşlä–ü, qıl–u, aşır–u, it–ü
pracownik – eşçe
prać – yu–u
pragnąć – tela–ü, omtıl–u
prasa – matbuğat (ar.), préssa (fr.)
prawda – çınlıq, çınbarlıq, döreslek [döröslök], xaq (ar.), xaqlıq, xaqiqät (ar.)
prawidłowy – döres [dörös], çın, xaq (ar.), xaqlı
prawie – diyärlek
prawy – uñ
prąd – ağu, ağış
prenumerować (co) – qul quy–u, imza quy–u
prezes – baş
prędki – tiz, qızu (pot.), cähät
produkcja – citeşter–ü
produkować – citeşterep çığar–u
profesor – proféssor; uqıtuçı, moğallim (ar.), xälfä (ar.), mödärris (ar.)
promień – nur (ar.), yalırawıq, yaqtılıq
proponować – täqdim it–ü
propozycja – täqdim
prosić (o co) – sora–u, üten–ü, yalın–u, yalwar–u
prostota – ğadilek
prosty – ğadi (ar.); turı
proszek – 1) kerşän; 2) mäsxûk, poroşok (ros.)
proszę! – räxim it(egez)
prośba – üteneç, sorau, yomış [yomoş], soraş
prowadzić – alıp bar–u
próbować – qara–u
prócz – başqa
prysznic – duş
przebiegać – üt–ü
przebiegły – xäyläkär (ar., pers.), mäkerle (ar.)
przebierać się (za kogo) – kien almaştır–u
przebrać się = przebierać się
przebudować – yañadan (yañabaştan) töz–ü (torğız–u [torğozu])
przebudzić się – uyan–u, tor–u
przebywać – bul–u
przechodzić – küç–ü, üt–ü
przechodzień – ütüçe, baruçı
przechować – saqla–u
przechowalnia – saqlau kamerası
przecież – inde, bit, şul, ul
przeciętny – ğadi (ar.)
przeciw, przeciwko – qarşı
przeciwległy – qapma–qarşı
przeczytać = uqıp çığ–u, uqıp beter–ü; także: czytać
przed(e) (czym) – aldan, alga, alda, aldınnan, aldına, aldında
przedłużyć – däwam it–ü, suz–u
przedmiot – äyber (rzecz), predmet, närsä
przedni – alğı, aldağı, baş, baştağı
przedpokój – alğı bülmä, aldağı bülmä
przedpołudnie – töşkä qadär (xät)
przedstawiciel – wäkil (ar.)
przedstawienie – tamaşa, tämthiliyä, mäsraxiyä, spektakl (fr.); küzallau (wyobrażenie); tanıştıru (kogoś)
przedwczoraj – öçençe [öçönçö] kön (dosl. trzeciego dnia)
przedwojenny – suğışqa qadär(ge), suğışqa qadär(le), suğışqa xätle
przedział – kupe (fr.)
przejrzeć – qara–u, qarap çığ–u
przejrzysty – açıq
przejście – çığu, arqılı çığu; ütü, çığış, arqılı çığış; üteş
przejść = przechodzić
przejść się – yörep [yöröp] kil–ü, çığıp yör–ü
przekazać = przekazywać
przekazywać – cibär–ü
przekąsić – aşa–u, aşap al–u, aşap çığ–u
przekątna – diagonal (gr.)
przekonać (się) = przekonywać (się)
przekonywać – ışandır–u, inandır–u
przekonywać się – ışan–u, inan–u
przekręcić – bor–u
przekroczyć – arqılı çığ–u (bas–u, atla–u)
przełączyć – küçerep yalğa–u
przelotny – qısqa waqıtlı (çaqta)
przełożony – baş, başlıq, yulbaşçı, türä
przemijać – üt–ü
przeminąć = przemijać
przemówienie – çığış, süz, äytü
przenieść – kütärep çığar–u, kütär–ü
przepełniony – şığrım
przepełnienie – şığrım xalıq
przepisać – yazıp quy–u, küçerep yaz–u
przepraszać (kogo) – ğafu üten–ü
przeprosić = przepraszać
przerażony – qurıqqan
przerwa – tänäfes (ar.)
przerwać – öz–ü, beter–ü, tuqtat–u
przesada – arttıru
przesadzić – arttır–u
przesiadać się – küçep utır–u
przesiadka – küçep utıru
przesiadywać – küp utır–u
przesiąść się = przesiadać się
przesiedzieć = przesiadywać
przesłać = przesyłać
przestać = przestawać
przestawać – tuqta–u, beter–ü
przestrzegać (czego) – tot–u
przesunąć = przesuwać
przesuwać – küçer–ü
przesyłać – cibär–ü, birep cibär–ü
przesyłka – banderol (fr.), posylka (ros.)
przeszkadzać – qomaçaula–u, uñaysızla–u, mazasızla–u, qıyınlaştır–u
przeszkodzić = przeszkadzać
przeszły – ütkän, ütep kitkän, elek, äwwäl (ar.)
prześcieradło – cäymä
przetrwać – bul–u, suzıl–u
przewaga – östenlek [östönlök]
przeważnie – kübesençä, başınça
przewieźć = przewozić
przywitać się = witać się
przewodniczący – baş, başlıq, yulbaşçı
przewodnik – ekskursıya alıp baruçı, gid (fr.); yul kürsätüçe
przewozić – küçer–ü
przewód – cep, çıbıq
przez (kogo, co) – arqılı, arqasında, buyına, buyınça
przeżyć = przeżywać
przeżywać – küçer–ü
przy (czym) – yanında, yanına, qırıyına, qırıyında
przybyć – kil–ü
przybysz – qilgän keşe
przychodzić – kil–ü
przydać się – kiräk bul–u, turı kil–ü
przydarzyć się – bul–u
przyglądać się – qara–u, artınnan qara–u
przygotować – äzerlä–ü
przygotować się – äzerlän–ü
przygotowanie – äzerlänü
przyjaciel – dus, iptäş
przyjazd – kil–ü
przyjaźń – duslıq
przyjąć – qabul it–ü
przyjąć = przyjmować
przyjechać = przyjeżdżać
przyjemność – räxätlek
przyjemny – yılmağay, açıq yözle [yözlö] (bitle)
przyjeżdżać – kil–ü, qayt–u
przyjęcie – qabul itü
przyjmować – al–u, qabul it–ü
przyjście – kil–ü, barıp cit–ü
przyjść = przychodzić
przykład – misal
przykładać – qullan–u
przykro – qızğanıç
przykry – qızğanıç(lı)
przykrywać – qapla–u
przylecieć – oçıp [oçop] kil–ü
przynajmniej – bulsa da
przynieść = przynosić
przynosić – kiter–ü, alıp kil–ü
przypadkiem – oçraqlı, oçraqlı räweştä
przypadkowy – oçraqlı
przypominać (komu) – iskä töşer–ü [töşörü]
przypominać sobie – iskä töşer–ü [töşörü]; iskä töş–ü
przypomnieć (sobie) = przypominać (sobie)
przypuszczać – dip uyla–u, uyla–u
przyroda – tabîğät (ar.)
przyrodniczy – tabiğî (ar.)
przyjrzeć się = przyglądać się
przysłać – cibär–ü
przyspieszony – tizlätkän
przystanek – tuqtalış
przystąpić – başla–u
przystojny – güzäl, matur, çibär, näfis (ar.), sılu, tıyınçıq
przyszły – kiläçäk, bulaçaq
przyszyć – tegep quy–u
przywieźć – kiter–ü, alıp kil–ü, alıp kiter–ü
przyznać – bir–ü
przyznać się (do czego) – tan–u
przyzwyczaić się – küneg–ü
psuć – boz–u, xarap it–ü
ptak – qoş
puch – yon
puder – kershän, púdra
pudełko – tartma
pudło – sandıq
pukać – şaqıldat–u, suğ–u
punkt 1 – näq
punkt 2 – noqta (ar.), punkt, törtke [törtkö]
pustka – buşlıq
pusty – buş, buşağan
puszczać – kert–ü, cibär–ü
puszysty – tökle [töklö], mıqlı
puścić = puszczać
pyskaty – açı telle, äçe telle, oçlı [oçlo] telle, zähär telle
pyszny – iskıtkeç, ğacäple, şaqqatlı
pytać (kogo o co) – sora–u, üten–ü
R
rachatłukum – räxätlökem
rachować – sana–u, isäplä–ü, xisapla–u
raczej – tizräk, döresräk [dörösräk]
rada – kiñäş, aqıl
radosny – şatlıqlı, küñelle, käyefle, quanıçlı
radość – şatlıq, quanıç
radzić – kiñäşlä–ü, kiñäş bir–ü
radzić się (kogo) – kiñäşläş–ü
raj – cännät, rauza (ar.)
ramadan – ramazan
ramię – cilkä; iñbaş, qulbaş
ranek – irtä
raz – qat, tapqır, märtäbä (ar.); trzy razy – öç qat (tapqır, märtäbä)
razem – bergä
rąbać – kis–ü
rączka – sap (uchwyt)
recepcja – qabul it–ü
recytować – şiğır’ uq–u (rozk. uqı!);
recytuje – şiğır’ uqıy
referat – notıq [notoq], referat, doklad (ros.)
reklamacja – preténziyä
renesans – renessans (fr.)
reportaż – reportaj (fr.)
restauracja – restoran
reszta – qalğanı
rezolucja – qarar (ar.)
ręcznik – sölge [sölgö], tastımal (ar.)
ręczny – qul, qullı
ręka – qul
rękaw – ciñ, biltek
rękawiczka – biyäläü
robić – eşlä–ü, yasa–u, it–ü, qıl–u
robota – eş, xezmät
robotnica, robotnik – eşçe, eşläüçe
rodak – tuğan, qardäş; yaqtaş
rodzaj – cenes
rodzice – ata–ana, äti–äni
rodzina – ğailä (ar.)
rodzinny – tuğan, yaqın
rok – yıl, cıl (pot.)
Rosja – Räsäy
Rosjanin, Rosjanka – urıs
rosnąć – üs–ü
rosół – şulpa, bulyon
rozbierać – çişender–ü
rozbierać się – çişen–ü
rozbrzmiewać – işetel–ü
rozdzielać – ayır–u, bül–ü
rozebrać (się) = rozbierać (się)
rozedrzeć – yırt–u
rozerwać – yırt–u
rozgniewać się = gniewać się
rozkazać = rozkazywać
rozkazywać – boyır–u [boyoru]
rozkryć – aç–u
rozkryty – açıq
rozległy – kiñ
rozłączyć – ayır–u, öz–ü
rozmawiać – söyläş–ü
rozmienić – almaştır–u
rozmowa – söyläşü
rozpakować – aç–u
rozpatrywać – qara–u, bağ–u
rozpocząć (się) = rozpoczynać (się)
rozpoczynać – başla–u
rozpoczynać się – başlan–u
rozpogodzenie – hawa açıqlan–u, kön açıl–u
rozpraszać – sib–ü; iğtibarın çitkä al–u (cäy–ü, tarat–u)
rozprawić – yaz–u
rozprostować – yaz–u
rozproszyć = rozpraszać
rozrosnąć się– kiñäy–ü, törle [törlö] yaqqa üs–ü
rozstawić – kiñäyt–ü
rozśmieszyć – kölder–ü [köldörü]
roztargnienie – iğtibar taralu
rozum – aqıl, baş (pot.)
rozumieć – añla–u, töşen–ü [töşönü]
rozwinąć – üster–ü
rozwodzić – ayır–u
rozwój – üsü
róg – poçmaq; mögez [mögöz]
również – da, ta, dä, tä
równowaga – tigezlek, tiñlek
róża – roza
różny – törle [törlö]
ruch – xäräkät, qıymıldau
ruchliwy – xäräkätle, citen
ruchome schody – eskalátor
ruchomy – xäräkätle
rudy – qızıl, sarı ruiny – xäräbä(lär)
rumiany – al, qızıl
ruszać – quzğal–u, quzğat–u
ruszyć = ruszać
rwać – yırt–u
ryba – balıq
rybaczenie – balıq totu
rybaczyć – balıq tot–u
rybak – balıqçı, balıq totuçı
rybny – balıq(lı, nıñ)
rybołówstwo – balıq totu (eşe)
rynek – bazar; maydan
rzadki – siräk
rząd – saf, rät, qat; xökümät
rządzić – idarä it–ü
rzec – äyt–ü
rzeczka – su, ineş, çoqır [çoqor]
rzeczywiście – döresençä [dörösönçä]
rzeczywisty – döres [dörös], çın, xaq (ar.)
rzeka – su, yılğa
rzeźbiarz – sınçı, skúlptor
rzucać – ırğıt–u, at–u
rzucać się – atın–u, oçqın–u [oçqonu]
rzucić (się) = rzucać (się)
S
sadzać (na czym, gdzie) – utırt–u
sala – zal (niem.)
sałatka – salat (ar.) (aşlıq)
sałata – salat (ar.) (üsemlek)
sam – üze, ber üze
samochód – avtomobil (łac.), maşina (fr.)
samolot – oçqıç [oçqoç], samalöt (ros.)
samotnie – yalğız, üze, ber üze; üzennän üze
samotny – yalğız, üze, ber üze
sandacz – sudaq
sandał – sandaliyä
sądzić – qara–u, bağ–u, sana–u, isäplä–ü, xisapla–u, uyla–u
sąsiad, sąsiadka – kürşe
schody – basqıç
schodzić – töş–ü
schować (gdzie) = chować
schudnąć – yabığ–u
sen – yoqı [yoqo]
sens – mäğnä
ser – sır; eremçek
serce – yöräk, bäğer (przen.)
siadać (na czym, gdzie) – utır–u
siano – peçän
siąść = siadać
siedem – cide
siedemdziesiąt – citmeş
siedemnaście – uncide
siedziba – urın
siedzieć – utır–u
siekany – kiselgän, kisep quyılğan
sień – çolan, çulan
sierpień – áwgust, ávgust (łac.)
sierść – tök, yon
silny – köçle [köçlö]
siła – köç, yegär, quät, därt, ğayrät, qödrät, iqtıdar
siostra – apa (starsza), señel (młodsza)
skąd? – qayan? qaydan?
skądinąd – ikençe cirdän
skądś – qayandır, qaydandır
sklep – kibet, magazin (ar.)
składać się – ğıybärät bul–u
skłamać = kłamać
skompletować – cıy–u
skończyć – beter–ü
skończyć się – bet–ü
skóra – kün, tire
skraj – qır, baş, oç
skręcić – tör–ü
skromny – tıynaq
skrócić się – qısqar–u
skrócić – qısqart–u
skryty – astırtın, yäşeren
skrzynia – sandıq
skrzynka – sandıq, tartma
skrzywić się – käkräy–ü
słaby – xälsez, zäğıyf, köçsez [köçsöz]
sława – dan, danlıq
sławny – danlı, danlıqlı, bilgele
słodki – tämle, tatlı, ballı (z miodem), şikärle (z cukrem)
słodzić – tämlä–ü
słoma – salam
słomkowy – salamlı
słoneczny – qoyaşlı
słony – tozlı [tozlo]
słońce – qoyaş
słownik – süzlek
słowo – süz
słuchać (czego) – tıñla–u
słuchawka – trúbka (ros.)
słup – bağana
służyć (jako co) – xezmät it–ü
słychać (kogo, co) – işetelä
słynny – bilgele
słyszeć – işet–ü
smacznego! – tämle bulsın!
smaczny – tämle, tatlı
smakowity – tämle, tatlı
smażyć – qızdır–u, quır–u
smok – ajdaxa
sobota – şimbä (ar.)
sodowa (woda) – ğazlı su
sok – sut, su
solniczka – toz sawıtı
sos – sous
sól – toz
spacer – yörep [yöröp] çığu, çığıp yörü
spacerować – yörep[ yöröp] çığ–u, çığıp yör–ü
spać – yoqla–u
spalić – yandır–u
spalić się – yan–u
spaść – yığıl–u; töş–ü; töşep [töşöp] kit–ü; suğ–u
spędzać – qu–u; ütkär–ü (o czasie)
spędzić = spędzać
spieszyć się – aşığ–u, qabalan–u
spiker – díktor
spodnie – çalbar
spodziewać się – ömetlän–ü[ömötlänü], köt–ü
spojrzeć – küz at–u, küz sal–u, qaraş sal–u, qarap al–u, qara–u
spojrzenie – qaraş, küz salış, qaraş salış
spokojny – tınıç
spokój – tınıçlıq
spory – tärtiple
sposób – ısul, alım, , yul, tarz, métod (gr.)
spotkać (się) = spotykać (się)
spotkanie – oçraşu
spotykać – oçrat–u
spotykać się – oçraş–u, oçra–u
spożywać – qullan–u
spódnica – itäk
spółdzielnia – kooperativ (łac.)
spóźniać się – soñar–u, soñğa qal–u
spóźnić się = spóżniać się
spóźnienie – soñaru, soñğa qalu
sprawa – eş
sprawdzać – tikşer–ü; çağıştır–u
sprawdzić = sprawdzać
spróbować (czego) = próbować
sprzątać – cıy–u, cıyıştır–u
sprzątnąć = sprzątać
sprzedać = sprzedawać
sprzedawać – sat–u
sprzedawca, sprzedawczyni – satuçı
sprzedaż – satu
srebro – kömeş [kömöş]
stać – basıp tor–u
stać się – bul–u
stały – daimi (ar.)
stamtąd – şunnan, annan, tegennän, şul (ul, tege) cirdän
stanąć (na czym, gdzie) = stawać
starać się (o co) – tırışu; artınnan yör–ü
starczyć – cit–ü, citärlek bul–u
stary – iske; elek(ke), borıñğı [boroñğo]; betkän (przen.)
stawać (na czym, gdzie) – tuqta–u; bas–u
stawiać (na czym, na co) – quy–u
stąd – monnan, şunnan, bu (şul) cirdän
sterczeć – çığıp tor–u, qalqıp tor–u
sterta – öyem [öyöm], küç; eskert
stłuc = tłuc
sto – (ber) yöz
stoisko – kiosk
stolica – başqala, märkäz (ar.)
stolik = stół
stołeczny – başqala(nıñ)
stopień – däräcä, grádus;
stora – pärdä, pärcä, ştóra
stos – öyem [öyöm], ştabel
stosować się (do czego) – qağıl–u
stosunek – mönäsäbät (ar.), bäyläneş, nisbät (ar.)
stożek – kónus (mat.); küç (o sianiu itp.)
stół – östäl
stracić = tracić
straszny – qurqınıç
strata – yuğaltu; zarar
stromy – tekä
strona – bit; yaq
strój – kiem, bizäk, bizäü
strumień – su
struna – qıl
stryj – abzıy
strzelać – at–u
strzyc – al–u, çäç al–u
studia – uqu
studiować – uq–u (rozk. uqı!); studiuje – uqıy
stulecie – ğasır, yözyıllıq
stwarzać = stworzyć
stworzyć – yasa–u, eşlä–ü, icat it–ü
styczeń – ğıynwar, yanvar (łac.)
sufit – tüşäm
sukienka – külmäk
suszyć – kipter–ü
sweter – svíter
swobodny – irek(le), azat(lı)
swoisty – üzençä
swój – üzeneñ, üzeneke
sygnał – signal (łac.), gudok (ros.)
syn – ul
synowa – kilen
syrena – siréna (gr.)
szachy – satranç, şáxmat
szacunek – ixtiram, ixtiramlıq
szafa – dolap, şkaf
szal – şäl
szalupa – köymä, qayıq
szanować – ixtiram it–ü
szanowny – ixtiramlı
szatnia – garderob (fr.)
szczaw – quzğalaq
szczecina, szczeć – qıl; yoqılıq (na plecach niemowlęcia)
szczególny – ayırım, üzençä
szczegół – ayırımçıqlıq, üzençälek, detal
szczelny – qalın, quyı
szczery – açıq
szczęściarz – bäxetle, igelekle
szczęście – bäxet, igelek
szczęśliwy – bäxetle, igelekle
szczupak – çurtan
szczyt – ös, baş, oç, pik; tau; tübä, köymä
szereg – saf, rät, qat
szeroki – kiñ
szerokość – kiñlek
szesnaście – unaltı
sześcian – kub (mat.)
sześć – altı
sześćdziesiąt – altmış
szewc – itekçe
szklanka – tustağan, stakan
szkoda – zarar
szkoda! – qızğanıç!
szkodliwość – zararlıq
szkoła – mäktäp
szlachetny –zatlı, saf, näcip (ar.)
szlafrok – xalat
szminka – innek, pomáda [pamádı]
szorstki – qatı, qıtırşı
szosa – olı yul, şosse, asfalt, kütärelgän yul
szproty – şprot
sztandar – bayraq, äläm (ar.), flag
sztuka – danä, baş (przen); sänğät; pyésa
szuflada – östäl tartması
szukać (czego) – ezlä–ü
szum – tawış
szwagier – yanağay (starszy brat żony)
szyba – täräzä pıyalası
szybki – tiz, qızu (pot.), cähät
szybkość – tizlek
szyć – teg–ü
szyja – muyın
T
tajemnica – ser, sekret (fr.)
tak – äye, iye (pot.)
tak (samo) – bolay (uq), şulay (uq), alay (uq), tegelay (ük)
taki (sam) – bolay (uq), şulay (uq), alay (uq), tegelay (ük)
taksówka – taksi (niem.)
także – bolay uq, şulay uq, alay uq, tegelay ük
talerz, talerzyk – tarélka, tälınkä
tam – şunda, anda, tegendä
tamtejszy – şundağı, andağı, tegendäge
tamten – şul, ul, tege
tamtędy – şunnan, annan, tegennän
tani – arzan
taniec – biyü
tańczyć – biy–ü (rozk. biye);
tańczy – bii
tapczan – divan (piers.), känäfi (fr.)
targi – yärminkä, bazar (ar.)
Tatar, Tatarka – tatar
tatuś – äti, ätkäy, ata
teczka – portfel (fr.)
telefonować (do kogo) – şaltırat–u
temat – mäwzu (ar.), téma
tempo – temp (łac.)
ten (sam) – bu (uq), şuşı (uq)
teraz – xäzer (ar.), bügen, bu (şuşı) waqıtta (çaqta)
teraźniejszy – xäzerge
też – da, ta, dä, tä
tędy – monda, şunda, monnan, şunnan
tkliwość – soqlanu
tłumaczyć – añlat–u
tło – aldı, fon
tłuc – wat–u, cimer–ü
tłum – törkem [törköm], keşe törkeme [törkömö]
tłumacz – telmäç, tılmaç, tärcemän (ar.), tärcemä itüçe
tłumaczyć się (z czego) – aqlan–u
tłusty – yuan, qalın, simez
to – şul (ul) waqıtta
toaleta – bädräf
toast – tost
tonąć – bat–u, töş–ü
tor – rels (ang.), timer yul
towarzyski – süzçän
towarzystwo – cämğiyät (ar.)
tracić – yuğalt–u; cäza it–ü
trafiać – bul–u; eläg–ü; tiy–ü; turı kil–ü
trafić = trafiać
trawa – ülän
trawnik – çirämlek, gazon (fr.)
trenować – künekter–ü
trochę – az, äz, az ğına, äz genä
troszczyć (o co) – qara–u, bağ–u, artınnan qara–u
trudno – awır
trudność – awırlıq
trudny – awır
truskawka – cir ciläge
trwać – däwam ıt–ü, bar–u
trzeba – kiräk
trzy – öç
trzy czwarte – dürtençe öç
trzydzieści– utız
trzymać – tot–u
trzymać się – totın–u [totonu]
trzynaście – unöç
tu, tutaj – monda, şunda
tutejszy – mondağı, şundağı
tuzin – unike
twardy – qatı, qalın (dźwięk); nıq
twój, twoja, twoje – sineñ, sıneke
ty – sin
tydzień – atna, comğa (ar.)
tygodnik – atnalıq
tyle – bu (ul, şul) qadär (xätle)
tyle samo – bu (ul, şul) qadär (xätle) ük
tylko – tik, genä, ğına, fäqät (ar.)
tylny – arttağı, qoyrıqtağı [qoyroqtağı], ikençe yaqtağı
tymczasem – ul (şul) waqıtta (çaqta)
tymczasowy – waqıtlı
tysiąc – (ber) meñ
tysiąclecie – meñyıllıq
tytuł – baş yazu, baş yazma, títul (ar.)
U
u (kogo) – yanında
ubiegły – ütkän, ütep kitkän
ubierać – kider–ü, kiyer–ü (pot.); kidert–ü
ubierać się – kiy–ü, kiyen–ü
ubrać (się) = ubierać (się)
ubranie – kiyem, kiyem–salım
ucho – qolaq
uchwała – qarar (ar.)
uciec – qaç–u, qaçıp kit–ü, yögerep [yögöröp] qaç–u
ucieszyć się = cieszyć się
uczcić – iskä al–u
uczelnia – (yuğarı) uqu yortı [yorto]
uczeń – uquçı, şäkert
uczesać (się) = czesać (się)
uczony – ğalim (ar.), uqığan (keşe)
uczucie – xis (ar.), toyğı [toyğo]
uczyć się (czego) – uq–u (rozk. uqı!);
uczy się – uqıy
udać się – udawać się
udawać się – buldır–u, bul–u; kit–ü, bar–u, yünäl–ü
uderzenie – bärü, suğu, tuşe (fr.)
udko – bot udział – qatnaşu
ufarbować = farbować
ugiąć się = uginać się
uginać się – bögel–ü [bögölü], bögen–ü [bögönü]
ugotować = gotować
ugrzęznąć – bat–u
układać – töz–ü, yasa–u; sal–u, quy–u, yattır–u
ukochany – yaratqan, söygän, ğaşıyq bulğan
ukryć (gdzie, przed czym) – yäşer–ü, qaçır–u
ukryć się (gdzie, przed czym) – yäşeren–ü, qaç–u
ukrywać – yäşer–ü; qaçır–u; qapla–u
ulewa – köçle [köçlö] yañğır, qoyma yañğır
ulica – uram ułożyć = układać
umalować = malować
umierać (z czego, na co) – ül–ü, wafat bul–u
umieścić (gdzie) – quy–u, urnaştır–u
umrzeć = umierać umyć (się) = myć (się)
umysł – aqıl, baş (pot.)
unieść się – kütärel–ü, men–ü
uniknąć = unikać
upalny – qızu, esse
upał – qızu, qızulıq, esselek
upaść – yığıl–u, yığılıp töş–ü
upiec = piec
upiększyć – bizä–ü, maturla–u
upłynąć – üt–ü, ütep kit–ü
upojony – tuyğan
upominek – büläk
uprać = prać
uprzedzać – kisät–ü
uprzedzić = uprzedzać
urazić – räncet–ü, kimset–ü, qıyırsıt–u
uroczystość – bäyräm, tantana (ar.)
urodzenie – tuu
urodzić – tudır–u
urodzić się – tu–u
urosnąć = rosnąć
urozmaicać – törläşter–ü, törle [törlö] it–ü
urozmaicić = urozmaicać
usiąść = siadać
usłyszeć = słyszeć
usmażyć = smażyć
usposobienie – küñel torışı [toroşo], käyef (ar.); xolıq [xoloq] (ar.)
usta – irennär, awız
ustać – tuqta–u, bet–ü
ustalić – bilgelä–ü, quy–u
uszyć = szyć
uśmiech – yılmayu
uśmiechać się (do kogo) – yılmay–u
uśmiechnąć się = uśmiechać się
utonąć – bat–u, suğa bat–u, suğa töş–ü
utracić – yaz–u, yuğalt–u
utrata – äräm, yuğaltu
utwór – äsär
uwaga – küñel, iğtibar (ar.), diqqät (ar.); iskärmä,
uważać – iğtibarlı bul–u; iğtibar yünält–ü; sana–u, uyla–u
uważać się (za co) – üzen sana–u
uwielbiać – soqlan–u
uwierzyć – ışan–u
uzyskać – al–u
użyć = używać
używać (czego) – faydalan–u
W
w ciągu – waqıtında (çağına), arasında
w dół – asqa
w górę – öskä
w ogóle – ğomümän (ar.), tulayım alğanda
w(e) (czym, co) – eçendä, eçenä
wakacje – tağtil (ar.), kaníkul(lar)
walczyć (o co) – köräş–ü
walec – märdanä (ar.), tsilindr (mat.)
walizka – çemodan
walka – köräş
warga – iren
warstwa – qat, qatlam
warto – kiräk, yarıy
wartościowy – qıymmätle
warunek – şart
wasz, wasza, wasze – sezneñ, sezneke
wazon – vaza
ważyć – ülçä–ü
wątpić (w co) – şiklän–ü, ışanma–u
wątróbka – bawır, bäğer
wąski – tar, qısan
wbrew (czemu) – qaramastan, qaramasqa, qaramıyça
wcale nie – gel tügel, gel yuq
wchodzić – ker–ü; men–ü, kütarel–ü
wciąż – gel, här waqıt(ta), här çaq(ta)
wczasy – kurort (niem.)
wczesny – irtä, aldan
wczoraj – kiçä
według (czego) – tiyeşle, buyınça
wejście – kerü
wejść = wchodzić
wełna – yon, tök
wesele – tuy
wesoły – küñelle, şatlıqlı, käyefle, quanıçlı
wewnątrz – eçendä
wewnętrzny – eçke, eçendäge
wezwać – çaqır–u, çaqırıp al–u
wędkować – balıq tot–u
węgiel – kümer, taşkümer (kamienny)
wiadomość – xäbär, belderü
wiadomy – bilgele, tanış, tanışlı
wiatr – cil; näsim (wiatr słaby) (ar.); saba (wiatr słaby ze wschodu) (ar.), zefir (wiatr ciepły z zachodu) (gr.)
widać (kogo, co) – kürenä
widelec – çäneçke(ç), vılka (ros.)
widocznie – mögayın, ixtimal, bälki, bälkim, ...axrı (axrısı), ...–dır, –der,
–tır, –ter
widok – tös–bit, qıyäfät (ar.), kileş, kilbät, kileş–kilbät, sın; küreneş, manzara
widownia – tamaşaçılar zalı
widzieć – kür–ü
wieczny – mäñge
wieczorny – kiç, kiçke
wieczór – kiç
wiedzieć – bel–ü
wiek – ğasır (ar.), yözyıllıq; zaman (pora, czas) (ar.); yäş; çor, däwer
wiele – baytaq, küp
wielki – zur, däü, böyek [böyök]
wielmożny – xörmätle
wielokrotny – küp tapqır(lı), küp qat(lı), küp märtäbä(le)
wiersz – şiğir (ar.)
wierzba – tal
wierzch, wierzchołek – ös, baş
wieszać (gdzie) – as–u, el–ü
wieszak – elgeç
wieś – awıl
wieźć – alıp bar–u
wilk – büre
wina – ğayep (ar.), ğayeplek, ğönah(a) (ar.)
wino – şärab, qızıl araqı (dosł. wódka czerwona), mäy (piers.)
wiosenny – yazğı
wiosna – yaz
wisieć – asılınıp tor–u, elenep tor–u
wiśnia – çiyä
wiśniowy – çiyä tösle [töslö]
witać – sälamlä–ü; oçrat–u
witać się – sälamläş–ü, isänläş–ü
witamina – vitamin (łac.)
wizyta – kilü, küreşü
wjechać = wjeżdżać
wjeżdżać – ker–ü; men–ü, öskä men–ü
wkrótce – tizdän, tiz arada, ozaqlamas(ta, –tan), ozaqlamıyça
wlec – österä–ü [östöräẅ], tart–u
własność – mal
własny – şäxsi (ar.), üzeneñ, üzeneke
właściwy – tiyeşle, kiräkle, çın
właśnie – näq, şul, turı, inde
włączać – yalğa–u, totaştır–u
włączyć = włączać
Włochy – İtaliyä
włóczka – yon, con (pot.)
włos(y) – çäç, qıl (konia), tök
włożyć – kider–ü, kiyer–ü (pot.), kiyender–ü; quy–u, sal–u; töşer–ü
wnieść – alıp ker–ü, kert–ü
wniosek – qarar (ar.)
wnuk, wnuczka – onıq [onoq]
woda – su
woda kolońska – odekolon (fr.)
wodny – su(nıñ)
wojna – suğış, bäreleş
wojskowy – xärbi (ar.)
wokół – yanında, äylänäsendä
wolno – aqrın, äkren, äkerten, talğın; mömkin, yarıy, yarar, bula
wolność – ireklek, azatlıq
wolny – irekle; aqrın, äkren
wołać – qıçqır–u; çaqır–u; ata–u
wódka – araqı
wówczas – bu (şul, ul, tege) waqıtta (çaqta)
wóz – arba, tarantas; avtomobıl (łac.), maşina (fr.), vagon (tramwaj), avtobus (ang.)
wózek – arba
wpisać = wpisywać
wpisywać – yazıp kert–ü, yaz–u
wprawdzie – döres [dörös], çın, xaq (ar.)
wprowadzić – kiter–ü, kert–ü, urnaştır–u; (tärtip) boz–u
wracać – 1. kire qayt–u; 2. qabatla–u; 3. qayt–u; 4. yañadan (yañabaştan)
başla–u
wreszcie – nihayät, inde
wręczyć – bir–ü, tapşır–u
wróżyć – aldan äyt–ü (kür–ü)
wrócić = wracać
wróg – doşman
wrzesień – sentyäber (łac.)
wrzucić – at–u, ırğıt–u; töşer–ü [töşörü]
wschodzić – qalq–u, çığ–u (np. słonce, księżyc, gwiazdy)
wschód – könçığış; çığış
wsiadać – utır–u
wsiać = wsiadać
wskazać = wskazywać
wskazówka – kürsätmä
wskazywać – kürsät–ü
wskutek – arqasında, östendä [östöndä], näticäsendä; soñ, bäyläneşle
wspominać – iskä töşer–ü [töşörü]
wspomnieć = wspominać
wspomnienie – iskä töşerü [töşörü]
współczesny – xäzerge, bügenge (przen.)
współzawodnictwo – yarış
wstać = wstawać
wstawać – tor–ü, kütarel–ü
wstawić – kert–ü, quy–u
wstąpić – ker–ü
wstążka – tasma (piers.), lenta
wstęp – baş süz; kerü
wstrzymać = wstrzymywać
wstrzymywać – tuqtat–u, tuqtatıp tor–u
wstydzić się – oyal–u, oyatlan–u
wszelki – teläsä, teläsä nindi
wszędzie – härqayda, här (bar, böten) cirdä
wszystek – bar, barlıq, böten [böten], barça
wśród – arasında, urtasında
wtaczać się – tägäräp ker–ü
wtedy – (bu, ul, şul, tege, andağı, şundağı, tegendäge) waqıtta
wtoczyć się = wtaczać się
wtorek – buş kön, sişämbe (pers.)
wuj, wujek – ağa, ağay, abıy, abzıy
wy – sez
wybaczyć (komu) – ğafu it–ü
wybierać się – çığ–u
wyborowy – saylanğan, ayırılğan, saylap (ayırıp) alınğan
wybór – saylau
wybrać – sayla–u, saylap al–u
wybrać się = wybierać się
wybrzeże – su buyı, yar buyı, yar
wychodzić – çığ–u, töş–ü (wysiadać)
wychować – qara–u, bağ–u, tärbiyälä–ü
wyciągać – (tartıp) çığar–u; (tartıp) suz–u
wyciągnąć = wyciągać
wycieczka – ekskúrsiyä (łac.)
wyczerpywać się – çığ–u, bet–ü
wydać (się) = wydawać (się)
wydanie – bas–u, bastır–u
wydarzenie – xäl (ar.), fakt (łac.)
wydawać – bas–u, bastır–u
wydawać się – toyıl–u [toyolu]
wydawnictwo – näşriyät (ar.)
wydział – bülek
wydzielić – ayır–u
wyfroterować – sört–ü
wygląd – küreneş
wyglądać – çığıp qara–u; küren–ü; qarap köt–ü
wygłosić – äyt–ü
wygoda – uñaylıq
wyjaśnić – añla–u, töşen–ü [töşönü]; añlat–u, töşender–ü[töşöndörü]
wyjawić się – çığ–u, kilep çığ–u
wyjazd – kitü; çığu; baru
wyjąć = wyjmować
wyjątkowo – fäqatle
wyjechać = wyjeżdżać
wyjeżdżać – kit–ü, çığ–u, çığıp kit–ü
wyjmować – al–u, çığar–u
wyjrzeć = wyglądać
wyjść = wychodzić
wykąpać (się) – kąpać (się)
wykład – müxâdara (ar.), léktsiyä (łac.)
wykładać – uqıt–u
wykonać = wykonywać
wykonawca – başqaruçı
wykonywać – başqar–u
wykorzystać = wykorzystywać
wykorzystywać – qullan–u, faydalan–u
wylądować = lądować
wyleczyć (się) = leczyć (się)
wyłączać – öz–ü, sünder–ü
wyłączyć = wyłączać
wyłupywać się – çığ–u
wymarzony – iskitkeç, şaqqatlı
wymiana – alış, alışu, almaşu
wymieniać – almaştır–u; rättän ata–u
wymienić = wymieniać
wymowa – äyteleş, äytelü
wynędzniały – köçe[köçö](yegäre) betkän(qalmağan), xälsez;
xälsezlängän, arğan, betkän
wynieść – alıp çığ–u
wynik – nätıcä (ar.), rezultat, yomğaq, sözemtä
wyobrażać sobie – küz aldına kiter–ü
wyobrazić sobie = wyobrażać sobie
wypadek – xäl (ar.), bäxetsez xal, xätärle xäl
wypalić – eçtän yandır–u
wypełniać – tutır–u; mawığ–u; yomış[yomoş] eşlä–ü
wypełnić = wypełniać
wypędzić – qu–u, quıp cibär–ü
wypić = pić
wypłukać = płukać
wypłynąć = wypływać
wypływać – yöz–ü, yözep [yözöp] ker–ü
wyprodukować = produkować
yprostować – turayt–u, suz–u, yaz–u
wyprowadzić – ozat–u; çığar–u
wyrabiać – eşlä–ü, yasa–u
wyraz – süz, äytem
wyraźny – açıq
wyrzeźbić = rzeżbić
wyrzucać – çığarıp at–u, at–u, suzu(ręce, nogi), qu–u, quıp cibär–ü
wyrzucić = wyrzucać
wysiadać – çığ–u (transport), töş–ü (transport); watıl–u (pot.)
wysiąść = wysiadać
wyskoczyć – çığ–u, kilep (atılıp, sikerep) çığ–u
wysłać = wysyłać
wysłać = wyścielać
wysoki – biek, yuğarı
wysokość – bieklek
wyspać się – tuyıp (tuyğançı) yoqla–u, yoqı tuydır–u
wystarczyć – cit–ü
wystawa – kürgäzmä; vitrina
wystawiać – çığarıp quy–u, çığar–u; quy–u(sztukę, operę...; kogoś na stanowisko; budowlę); äzerlä–ü(dokument, rachunek)
wystawić = wystawiać
wystąpić = występować
występować – çığ–u, çığış yasa–u; küren–ü
wystroić się – (güzäl) matur kiyen–ü, bizän–ü
wysuszyć = suszyć
wysyłać (do kogo) – cibar–ü
wyszeptać – pışılda–u
wyścielać, wyściełać – cäy–ü; qapla–u
wyścielić – wyścielać
wyśmiać = wyśmiewać
wyśmiewać – köl–ü
wyśmiewać się (z kogo) – köl–ü
wytłumaczyć (się) = tłumaczyć (się)
wywietrzyć – cilländer–ü
wyznać = wyznawać
wyznanie – tanu
wyznawać – tan–u (rozk. tanı!);
wyznaj – tanıy
wyzwolenie – azat it–ü, azatla–u
wzbudzać – yarsıt–u, tä’sir it–ü, äsärländer–ü; tudır–u, quzğat–u, uyat–u
wzbudzić – wzbudzać
wzdłuż – buyğa; buylap, buyınça
wzgórze – keçkenä tau, qalqulıq, ür, qaşlaq, xolm, sópka
wziąć = brać
wzmagać – köçäyt–ü
wzmóc – wzmagac
wznawiać – 1. yañadan (yañabaştan) bastır–u (wydać ponownie)
wznawiać – 2. yañart–u, yañadan (yañabaştan) başla–u, däwam it–ü
wznieść – wznosić
wznosić – mender–ü, kütär–ü; töz–ü, bastır–u
wznowić – wznawiać
wzór – bizäk, bizäü, zinnät (ar.), räsem (ar.); ürnäk, ölge, model; fórmula
wzrok – qaraş, küz qaraşı
wzruszać – tudır–u, quzğat–u, uyat–u(uczucie)
wzruszyć = wzruszać
Z
z (czego) – –dan, –dän, –tan, –tän, –nan, –nän; arqasında; buyınça
z (czym) – belän
z bliska – yaqında
z daleka – yıraqtan
z początku – baştan, elektän
z powrotem – kire
za – artıq, artinda
za (co) – öçen [öçön], arqılı
za to – anıñ (şunıñ) urınına
zabawić (się) = bawić (się)
zabierać (od kogo, skąd) – al–u, tartıp al–u
zabłądzić – adaş–u, butal–u, yuldan yaz–u
zaboleć = boleć
zabrać – zabierać
zabraniać – röxsät birmä–ü (itmä–ü)
zabronić – zabraniać
zachmurzenie – bolıtlıq [bolotloq]
zachmurzyć się = chmurzyć się
zachodni – könbatış(lı)
zachodzić – (słonce, księżyc, gwiazdy)bat–u, bay–u
zachodzić – barıp cit–ü
zachodzić – barıp ker–ü, barıp bas–u
zachodzić – bul–u, bar–u, kilep çığ–u
zachodzić – kürenmiçä kil–ü
zachodzić – qapla–u, qaplan–u
zachorować = chorować
zachować – zachowywać
zachować się – zachowywać się
zachowywać – yäşer–ü, qaçır–u, saqla–u
zachowywać się– yäşeren–ü, saqlan–u
zachód – (słonce, księżyc, gwiazdy) batu, batış, bayu, bayış
zachód – 1. könbatış 2. batu, bayu; qoyaş bayu
zachwycać się – soqlan–u, tañğa (xäyran) qal–u
zachwycić się – zachwycać się
zachwyt – soqlanu
zacząć – zaczynać
zacząć (się) (od czego) = zaczynać (się)
zaczekać (na co) – köt–ü, kötep[kötöp] tor–u
zaczerwienić = czerwienić
zaczesać – zaczesywać
zaczesywać – tara–u
zaczynać – başla–u, kereş–ü
zaczynać się – başlan–u
zadowolony (z czego) – qanäğat’ bulğan
zadrwić = drwić
zadzwonić = dzwonić
zagadka – başwatqıç
zagadnienie – sorau, mäsälä (ar.), probléma
zaginąć – yuğal–u, cuyıl–u, yuqqa çığ–u
zaglądać – (światło) ker–ü, töş–ü
zaglądać – kerep çığ–u
zaglądać – kerep qara–u
zaglądnąć – zaglądać
zagotować – zagotowywać
zagotować się – zagotowywać się
zagotowywać – qaynat–u, cılıt–u
zagotowywać się – açulan–u, açu kil–ü
zagotowywać się – qayna–u, qaynap çığ–u
zagradzać – qapla–u, biklä–ü
zagranica – çit il(lär)
zagraniczny – çit il(neñ), tışqı, xalıqara
zagrodzić – zagradzać
zagubić – yäşer–ü, qaçır–u
zagubić – yuğalt–u
zagubić się – adaş–u, butal–u, yuldan yaz–u
zagubić się – yuğalt–u
zainteresować (się) = interesować (się)
zainteresowanie – qızıqsınu
zająć – zajmować
zajęcia – däreslär, künegülär
zajmować – al–u (ciekawość, areszt)
zajmować – al–u, tutir–u (przestrzeń, czas)
zajmować – bir–ü (robota, zabawa)
zajmować – bul–u, tor–u (znaleźć się)
zajmować – urnaş–u (w miejscu)
zajmować – yan–u (ogień)
zajrzeć – zaglądać
zakazać – zakazywać
zakazywać – zakaz bir–ü, aldan sora–u
zakąska – aldan aşau
zakład – (instytucja, lecznicza itp.) institut, klub, (poli)klínika, şifaxanä
(piers.), xästäxanä (pers.)
zakład – (przedsiębiorstwo) zavod (ros.), tsex, kombinat, (foto)atelye, salon (fr.)
zakład – (stawianie) bäxäs bäyäse (äybere)
zakład – (umowa) yädäç, qawil, bäxäs, pari (fr.)
zakład(y) – fábrika, zavod (ros.)
zakładać – kiyender–ü (ubrać)
zakładać – nigez sal–u (dać początek)
zakładać – qabul it–ü (przyjąć za podstawę)
zakładać – qapla–u (pokryć powierzchnię)
zakładać – qor–u (zaplanować)
zakładać – urnaştır–u (umieścić)
zakochać się – ğaşıyq bul–u, yarat–u
zakochany – ğaşıyq bulğan, yaratuçı, söyüçe
zakołysać = kołysać
zakończenie – azaq, baş, oç, soñ, betü, çik
zakończyć – beter–ü, tämamla–u, tämam it–ü
zakpić = kpić
zakrywać – qapla–u, yab–u
zakrywać – yäşer–ü (emocje, zamiary lub prawdę)
zaledwie – bik äz (az); köç xäl genä
zależeć (komu na czym) – buysın–u*
zależeć (od czego, od kogo) – bäyle bul–u
zależność – bäylek
załatwiać – 1. buldır–u, eşlä–ü, yasa–u, it–ü
załatwiać – 2. xezmät kürsät–ü
załatwić – załatwiać
założyć = zakładać
zamek – kirmän, qalğa, taş qala, zamok (ros.)
zamek – yozaq, bik, bikläweç, kelä
zamiar – teläk, niyät (ar.), maqsat (ar.)
zamiast – urınına, urınında
zamierzać – cıyın–u, niyätlän–ü, uyla–u
zamierzyć – zamierzać
zamieszkać = mieszkać
zamknąć = zamykać
zamoczyć – çılat–u, yüeşlät–ü
zamykać – beter–ü, tämamla–u (doprowadzić do końca)
zamykać – cıy–u (złożyć)
zamykać – qulğa al–u, biklä–ü (aresztować kogoś)
zamykać – yab–u, beter–ü (zlikwidować)
zamykać – yab–u, biklä–ü (pomieszczenie, okna, drzwi, pokrywy; schować coś)
zaniepokoić się = niepokoić się
zanieść = zanosić
zanim – qadär (ar.), xätle
zanosić – ilt–ü, iltep quy–u (niosąc, dojść miejsca)
zanosić – seber–ü (zasłonić lotnym lub sypkim)
zaobserwować = obserwować
zaopiekować – qara–u, tärbiyälä–ü, artınnan qara–u
zaorać = orać
zapakować = pakować
zapalać – 1. qabız–u (uruchomić urządzenie); 2. yandır–u, qabız–u (rozbudzić zapał) 3. yandır–u, qabız–u (rozżarzyć tytoń w papierosie, fajce itp.); 4. yandır–u, qabız–u (sprawić, że coś zaczyna się palić, zaświecić)
zapalić = zapalać
zapalniczka – utqabızğıç
zapalny – qızu (przen.)
zapałka – şırpı
zapamiętać = pamiętać
zapanować = panować
zaplanować = planować
zapłacić = płacić
zapominać – 1. (przestawać pamiętać) onıt–u [onotu], istän (xäterdän) çığar–u; 2.(nieuwaga) iğtibar birmä–ü (itmä–ü)
zapomnieć = zapominać
zapowiadać – aldan äyt–ü, aldan kür–ü
zapowiedzieć = zapowiadać
zapoznać – zapoznawać
zapoznać się – tanış–u
zapoznawać – tanıştır–u; täqdim it–ü;
zapraszać – çaqır–u
zaprenumerować = prenumerować
zaproponować = proponować
zaprosić = zapraszać
zaproszenie – çaqıru
zaprowadzić = prowadzić
zaprzestać = zaprzestawać
zaprzestawać – tuqta–u, beter–ü
zaprzyjaźniać się – duslaş–u
zaprzyjaźnić się = zaprzyjaźniać się
zapukać = pukać
zapytać = pytać
zarabiać – 1. (zapłatę) eşläp al–u; 2. (zarobkowo) eşlä–ü
zaraz – xäzer (ar.), xäzer ük
zarobić = zarabiać
zarządzenie – qarar (ar.)
zasłać = 1. zaścielać; 2. zaścielić
zasłaniać – qapla–u
zasłonić – zasłaniać
zasnąć = zasypiać – 1.
zaspać = zasypiać – 2.
zastanawiać się – uyla–u; niyätlä–ü, isäp it,ü
zastanowić się = zastanawiać się
zastosować się = stosować się
zastrzyk – çänçü, zerk (ar.), injeksiyon, ukol (ros.)
zasypiać – 1. yoqlap kit–ü; 2. yoqlap qal–u
zaścielać – = zaścielać; 1. urın–cäy–ü; 2. cäy–ü; 3. qapla–u
zaścielić – urın cäyü
zaśpiewać = śpiewać
zatańczyć – biy–ü, biyep al–u
zatelefonować = telefonować
zatonąć – 1. (pogrążyć się) bat–u; 2.( umrzeć) batıp ül–ü; 3. (zająć się czymś) bat–u, mawığ–u
zatrzymać (się) = zatrzymywać (się)
zatrzymywać – 1. (ruch, maszyny) tuqtat–u; 2. (zahamować) totqarla–u; 3. (nie pozwalać odejść, zachowywać) tot–u; 4. (wydostanie) çığarma–u; 5. (aresztować) qulğa al–u, tot–u
zatrzymywać się – 1. (ruch, maszyny) tuqta–u; 2. (przestawać robić) tuqta– u, tuqtal–u; 3. (przestawać rozwijać się) tuqta–u; 4. (podróż) tuqtal–u, totqarlan–u; 5. (zajmować się czymś dokładniej) mawiğ–u
zauważać – 1. (patrzyć) kürep al–u, kür–ü; 2. (robić uwagę na temat) iğtibar it–ü
zauważyć – = zauważać
zawiadamiać – belder–ü, xäbär it–ü, iğlan it–ü, äyt–ü
zawiadomić = zawiadamiać
zawiadomienie – belder–ü
zawieźć = zawozić
zawołać = wołać
zawozić – iltep quy–u
zawód – hönär, proféssiyä
zawstydzić się = wstydzić się
zawstydzony – oyalğan
zawsze – här waqıt(ta), härçaq(ta), härqayçan, gel
zazdrościć – qızığ–u
zazdrościć (o kogo) – könläş–ü, könlä–ü
zazdrość – qızığu
zazdrość (o kogo) – könçelek, könläü, könlek [könlök], könläşü
zaziębienie – salqın tiyü
zażartować = żartować
zażądać = żądać
zażyć = zażywać
zażywać – 1. (lekarstwo) al–u, eç–ü; 2. räxätlän–ü
ząb – teş;
ząb trzonowy (mądrości) – azau, azau teş, aqıl teşe
zbaczać – (çitkä) borıl–u [borolu], ayırıl–u
zbadać – 1. (zdrowia) qara–u, tikşer–ü; 2. (badanie) tikşer–ü; 3. (badając, poznać) tikşerep bel–ü
zbiór – 1. (całość z elementów) cıyıntiq, cıyılma, tuplanma, kolékcja; 2. (zboż, owocy, warzywa itp.) uñiş
zbliżać – 1. (odległość) yaqınayt–u, yaqınlat–u; 2. (stosunki) yaqınlaştir–u
zbliżać się – yaqınay–u, yaqın kil–ü, yaqınlaş–u
zbliżyć (się) = zbliżać (się)
zboczyć = zbaczać
zbudować = budować
zbudzić (się) = budzić (się)
zburzyć – cimer–ü, wat–u, boz–u, iş–ü
zbyt – 1. satu, satu mömkinlege
zbyt – 2. artıq, çiktän (çamadan) tış, çamasız, ifrat
zdać = zdawać
zdać się = zdawać się
zdaje się – toyıla [toyola]
zdanie – 1. (myśl wyrażona słowami) uy, fiker (ar.), äytelgän; cömlä (ar.); 2. (opinia o kimś lub czymś) uy, fiker (ar.); 3. (zespół wyrazów) ğıybarä, täğbir, fráza
zdarzać się – 1. (stawać się) bul–u, kilep çığ–u, barlıqqa kil–ü, bar–u; 2. (występować sporadycznie) bulğal–u
zdarzenie – waqıyğa, xäl (ar.)
zdarzyć (się) = zdarzać (się)
zdawać – 1. (oficjalnie przekazywać) tapşır–u; 2. (zajęcie lub stanowisko) tapşır–u; 3. (na egzaminie pozytywny wynik) bir–ü, tapşır–u; 4. (promocję do następnej klasy, zaliczać kursu, po złożeniu egzaminu zostawać uczniem szkoły) bir–ü, tapşır–u; 5. (przystępować do egzaminu) bir–ü, tapşır–u; 6. (przedstawiać stan, przebieg) bir–ü
zdawać – bir–ü, tapşır–u
zdawać się – 1. (polegać na kimś w jakiejś sprawie) ışan–u, ömetlän–ü, ömet it–ü (bağla–u); 2. (wywoływać wrażenie) toyıl–u [toyolu]
zdążyć – ölger–ü [ölgörü], citeş–ü
zdecydować się = decydować się
zdecydowany – qıyu, täwäkkäl; ışanıçlı, nıqlı
zdejmować – 1. (ściągać coś) al–u, tartıp al–u, tartıp töşer–ü, urla–u; 2. (uwalniać kogoś od czegoś) azat it–ü; 3. (pot. robić zdjęcie) töşer–ü [töşörü]; 4. (o cenzurze) ütkärmä–ü
zdenerwować (się) = denerwować (się)
zdjąć – zdejmować
zdobić – bizä–ü, bizäklä–ü
zdolny (do czego) – sälätle
zdołać – buldır–u, eşlı al–u
zdradzać – xıyänät it–ü, sat–u (przen.)
zdradzić = zdradzać
zdrowie – sälamätlek, saulıq, tazalıq, sixätlek, isänlek–saulıq
zdrowy – sälamät, sau, taza, sixätle
zdrzemnąć się– yoqlap al–u
zdziwić się = dziwić się
zechcieć – telä–ü, teli başla–u
zegar, zegarek – sägät (ar.)
zejść = schodzić
zepsuć = psuć
zepsuty – (o produktach) bozıq [bozoq], bozılğan [bozolğan]
zero – sıfır; nol, nul
zespół – 1. (grupa ludzi wspólnie pracujących) ansambl, trúppa, kollektiv;
2. (grupa rzeczy lub zjawisk) cıyıntiq, cıyılma, tuplanma, kolékcja; 3. (o chorobie) sindrom
zeszły – ütkän, uzğan
zeszyt – däftär
zetrzeć – 1. (usunąć z powierzchni) sört–ü, qır–u; 2. (rozdrobnić) waqla–u,
u–u; 3. (usunąć zewnętrzną warstwę) qır–u, ışq–u(rozk. ışqı); 4. (trąc o coś szorstkiego, skaleczyć sobie skórę) qır–u; 5. (usunąć napis, rysunek) sört–ü;
zewnątrz – tışta, tıştan
zewnętrzny – tışqı, tıştağı
zewsząd – här yaqtan, bar yaqtan, böten [bötön] yaqtan
zgadnąć = zgadywać
zgadywać – belep al–u, bel–ü, cawabın tab–u
zgadzać się – riza bul–u, rizaliq bir–ü, küneş–ü, kileş–ü; (przyznać) tan–u (rozk. tanı!)
zgasnąć = gasnąć
zgiąć = giąć
zginąć = ginąć
zgłaszać się – 1. (przychodzić gdzieś lub do kogoś w jakimś celu) kil–ü; 2 (odzywać się w słuchawce telefonu) cawap bir–ü
zgłosić się = zgłaszać się
zgodzić się = zgadzać się
zgubić – 1. yuğalt–u; 2. (doprowadzić do zguby) äräm it–ü; 3. (narazić na śmierć) hälaq (xarap) it–ü
zgubić się – yuğal–u
zielony – yäşel
ziemia – cir
ziemniak, ziemniaki – bäräñge
zięć – kiyäü
zima – qış
zimny – salqın, suıq
zimowy – qışqı
jawiać się – küren–ü
zjawić się = zjawiać się
zjazd – 1. (jazda, zjechanie z góry; zjechanie z trasy) töşü; 2. (pochyły fragment terenu) sözäk (awış) cir (urın); 3. (zgromadzenie członków organizacji itp.) qorıltay [qoroltay], cıyılış (www.tugan–tel.com)
zjechać – töş–ü
zjednoczyć – berlä–ü, berläşter–ü; tupla–u, cıy–u
zjeść = jeść zakończyć = kończyć
złamać = łamać
złapać – tot–u, totıp [totop] al–u
złościć się – açu kil–ü, açulan–u
złość – açu, yarsu
złote gody – altın tuy
złoto – altın
złoty – altın
złożyć – 1. (zgiąć lub załamać itp.) bög–ü, böklä–ü; 2. (umieścić rzeczy obok siebie) tez–ü; 3. (umieścić rzeczy jedno na drugim) öy–ü; 4. (złączyć w całość) cıy–u, tutir–u; 5. (umieścić w jakimś miejscu) quy–u, urnaştir–u, sal–u; 6. (wręczyć) tapşir–u, bir–ü
zły – yaman, naçar(ar.); açulı; yalğış
zmarznąć – qat–u, öş–ü, tuñ–u
zmęczony – arğan, talçıq, xälsez
zmęczyć się – ar–u, xäl bet–ü, xälsezlän–ü
zmiana – üzgärü, almaşu
zmieniać – üzgärt–ü, almaştır–u
zmieniać się – üzgär–ü, almaş–u
zmienić (się) = zmieniać (się)
zmienny – almaş, üzgärüçän
zmierzyć = mierzyć
zmieścić (gdzie) – sıyındır–u
zmieścić się (gdzie) – sıy–u, sıyın–u
zmoknąć = moknąć
znaczek – márka, bilge, tamğa
znaczenie – mäğnä (ar.)
znać – bel–ü
znajdować – tab–u; (natrafić na kogoś lub na coś; spotkać się z czymś) oçrat–u
znajdować się – bul–u
znajdywać = znajdować
znajomy – tanış
znakomity – danlı, böyek [böyök], bilgele
znaleźć = znajdować
znaleźć się – bul–u; turı kil–ü; tabıl–u
znany – bilgele
zniecierpliwić się = niecierpliwić się
znienawidzić = nienawidzić
znieść = znosić
znieść = znosić
znikąd – ber cirdän dä, ber yaqtan da, ber keşedän dä
zniszczyć = niszczyć
znosić – 1. (przenosić z góry na dół) töşer–ü; 2. (nosząc, zgromadzać rzeczy, zbierać informacje) cıy–u; 3. (złożyć jaja) sal–u; 4. (zlikwidować) beter–ü, iş–ü, süt–ü, cimer–ü; 5.(wytrzymywać, wykazywać tolerancję) çıda–u, tüz–ü, kiçer–ü, kütär–ü; 6. (zużywać ubranie, obuwie, nosząc je długo) tuzdır–u
znowu – yañadan, yañabaştan, tağın(nan), qabattan, ikençe tapqır
znów = znowu
znowuż = znowu
znudzić się = nudzić się
zobaczyć – 1. (patrząc, zauważyć) kürep al–u, kür–ü; 2. (osobiście przekonać się o czymś) kür–ü, qara–u, bağ–u; 3. (spotkać kogoś) kür–ü, oçrat–u
zobaczyć się – küreş–ü
zorganizować = organizować
zorza – tañ
zostać = zostawać
zostawać – 1. (nie opuszczać miejsca) kitmä–ü; 2. (stawać się pozostałością po czymś) qal–u; 3. (znajdować się w trudnej sytuacji) qal–u, bul–u; 4. (stawać się jakimś, kimś, czymś) bul–u, äylän–ü; 5. (odchodząc, nie zabierać, opuszczać) qaldır–u; 6. (wywoływać jakiś skutek) çığar–u; 7. (wstrzymywać się) tıyıl–u; 8. (zdawać się w czymś na kogoś) toyıl–u, oşa–u; 9. (odkładać coś dla kogoś) qaldır–u
zostawić = zostawiać
zrobić = robić
zrozumiały – añlaşılğan
zrozumieć – rozumieć
zupa – şulpa, aş
zupełnie – tulı, tulay, bötenläy [bötönläy]
zupełny – tulı, tulay, bötenläy [bötönläy]
zważyć = ważyć
zwątpić = wątpić
związek – 1. (stosunki między ludzmi, rzeczami, zjawiskami itp.) bäyläneş;
2. (kontakt z kimś lub z czymś) elemtä; 3. (organizacja skupiająca ludzi mających wspólne cele) berläşmä; 4. (wspólne życie i stosunki łączące parę małżeńską lub partnerską) tormış; 5. (substancja chemiczna z co najmniej dwóch pierwiastków) matdä; 6. (połączenie różnych rodzajów wojsk) berläşmä
zwiedzać – qara–u, bağ–u, kür–ü
zwiedzić = zwiedzać
zwierzchnik – baş, başlıq
zwierzę – xaywan (wıelki), canwar, cänlek (mały), terlek (bydło)
zwiększyć się – art–u, kübäy–ü, işäy–ü; üs–ü, zuray–u, küper–ü; köçäy–ü
zwlec = zwlekać
zwlekać – 1. (zdjąć coś z trudem) österäp töşer–ü; 2. (wlokąc, zgromadzić coś) österäp cıy–u; 3. (z czym) suz–u, tart–u, ozaqla–u, ozaqqa suz–u, qıymılda–u, mıştırda–u, kiçekter–ü
zwłaszcza – bigräk, ayırımça
zwracać – 1. (oddać komuś jego własność) qaytar–u, kire (qaytarıp) bir–ü;
2. (ustawić coś w jakąś stronę) borıp (qaratıp) quy–u; 3. (skierować do kogoś swoją wypowiedź) önlä–ü; 4. (zwymiotować) qos–u;
zwracać się – 1. (przynieść zyski) çığım kiter–ü; 2. (skierować się w jakąś stronę) borıl–u; 3. (skierować do kogoś swoją wypowiedź) möräcäğät it–ü; 4. (udać się do kogoś z jakąś sprawą) möräcäğät it–ü
zwrócić — zwracać
zwrócić (się) = zwracać (się)
zwyciężyć – 1. (odnieść zwycięstwo) ciñ–ü, tar–mar ıt–ü; 2. (gra, sport) ciñ– ü, ot–u; 3. (przezwyciężyć coś) ciñ–ü; 4. (zdobyć dominującą pozycję) östenlek al–u
zwycięzca – ciñüçe
zwyciężyć — zwyciężać
zwyczaj – 1. (tradycja) yola, ğadät (ar.), ğoref–ğadät; 2. (o człowieku)
ğadät (ar.)
zwykły – 1. (taki jak zawsze) ğadi (ar.), ğadätle, ğadäti, ğadättäge, härwaqıttağı, künekkän, künegelgän; 2. (o człowieku: niczym się niewyróżniający) ğadi (ar.), ğadätle, urtaça; 3. (o rzeczach: niewyszukany, najczęściej spotykany) ğadi (ar.) , ğadätle, ğadäti, ğadättäge; 4. (oczywistość lub typowość) älbättä, şiksez
zysk – tabış, fayda
zyskać = zyskiwać
zyskiwać – 1. (osiągnąć zysk; odnieść korzyść, pożytek) tabış (fayda) al–u; 2. (stać się posiadaczem czegoś) al–u; 3. (zjednać sobie kogoś) al–u
zza – artınnan, arqasında
Ż
żaden – 1. ber nindi dä; 2. (nikt) ber kem dä, beräy dä
żaglówka – cilkänle köymä
żal – 1. (uczucie smutku) qızğanıç, cäl, qayğı, ayanıç; 2. (skrucha po popełnieniu czegoś złego) qızğanıç, täübä, ükeneç, cäl, ayanıç
żałować – 1. (odczuwać smutek) qızğan–u, cällä–ü, qayğır–u; 2. (odczuwać żal z powodu jakiegoś swego postępku) qızğan–u, üken–ü, cällä–ü, ayan–u; 3. (współczuć komuś z powodu jego kłopotów) qızğan–u, cällä– ü; 4. (ograniczać wydatki do minimum) qızğan–u, cällä–ü, saranlan–u
żart – şayartu, mäzäk
żartować (z czego) – şayar–u, şayart–u
żądać (czego) – taläp it–ü
żegnać się – xuşlaş–u, saubullaş–u
żelazo – timer
żenić się (z kim) – öylän–ü
żołądek – aşqazan, qarın
żołnierz – suğışçı, ğaskäri, soldat
żona – xatın, qarçıq, iptäş, cämäğät (ar.)
żółty – sarı
życie – tormış [tormoş], ğömer, yäşäü, yäşäyeş, (codzienne) könküreş
życzliwy – açıq yözle, yaqtı çıraylı, yağımlı, molayım (ar.), räxim (ar.)
żyć – 1. (istnieć i funkcjonować w sposób właściwy organizmom żywym)
yäşä–ü, ğomer kiçer–ü; 2. (egzystować w jakichś warunkach) tor–u, yäşä–ü, bul–u; 3. (utrzymywać się) totın–u; 4. (pozostawać z kimś w jakichś stosunkach) qal–u; 5. (przebywać lub mieszkać gdzieś) tor–u, yäşä–ü; 6. (działać lub być aktualnym) bul–u
żywy – isän, tere, canlı, xäräkätle